ΠΡΟΛΗΨΕΙΣ ΑΝΑΦΕΡΟΜΕΝΕΣ ΣΕ ΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΜΗΝΕΣ

Ημέρες


Τρίτη
Η Τρίτη θεωρείται αποφράδα ημέρα, λόγω της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς στις 29 Μαΐου 1453 (ημέρα Τρίτη).
Τα παλιότερα χρόνια αποφεύγονταν οι εργασίες και ειδικά να ξεκινήσει κάποιος μια επιχείρηση. Ακόμα και οι καθημερινές και απαραίτητες ασχολίες δεν γινόντουσαν.
Αν τύχαινε και γεννιόταν κορίτσι ημέρα Τρίτη τότε θεωρούνταν άτυχη˙ «Σάββατο γιο μη χαίρεσαι και Τρίτη θυγατέρα», έλεγε ο λαός.

Τετάρτη
Σαν ημέρες νηστείας η Τετάρτη και η Παρασκευή, τιμώνταν με παύση κάθε οικιακής ασχολίας από το προηγούμενο απόγευμα, όπως γίνεται δηλαδή με τις γιορτές.
Λόγω της νηστείας επικρατούσε η άποψη προς δεν έπρεπε να αποβληθεί τίποτα από το σώμα, ούτε το πιο ανάξιο αναφοράς, οπότε «Τετράδη και Παρασκευή τα νύχια σου μη κόψεις, και Κυριακή να μη λουστείς, αν θέλεις να προκόψεις». Σε αντιστοιχία, δεν έβαζαν ποτέ κότα να κλωσήσει Τετάρτη και Παρασκευή.
Ο γεννημένος Τετάρτη θεωρούνταν πως θα γίνει καλός τραγουδιστής.

Πέμπτη
Την Πέμπτη δεν έκοβαν ποτέ ύφασμα, γιατί πίστευαν πως θα φθαρεί, λόγω του ήχου της λέξης (Πέμπτη - πέφτει). Για τον ίδιο λόγο δεν έσπερναν κιόλας.

Παρασκευή
Για τη νηστεία της Παρασκευής τα είδαμε στην Τετάρτη.
Λόγω της Σταύρωσης Του, πίστευαν πως αν κάποιος ήταν άρρωστος αυτό οφειλόταν στο ότι έπλυνε τα ρούχα του Παρασκευή.

Σάββατο
Το Σάββατο είναι η ιερή μέρα για τους Εβραίου, τους διώκτες του Χριστού, γι’ αυτό και πίστευαν πως το Σάββατο είναι η ημέρα των φαντασμάτων. Γνωστός ο «Σαββατογεννημένος», δηλαδή αυτός που γεννήθηκε Σάββατο. Πιστεύεται πως ο σαββατογεννημένος βλέπει φαντάσματα τα οποία δεν τον πειράζουν. Επίσης δεν τον πιάνει «μάτι», αλλά δεν προκόβει κιόλας αν είναι αγόρι, όπως είδαμε στην Τρίτη. Για όλα αυτά το Σάββατο θεωρείται η πιο κατάλληλη μέρα για μαγεία.
Παλιότερα δεν έκοβαν ποτέ ύφασμα Σάββατο, γιατί (από τον ήχο και πάλι) θα γινόταν σάβανο.

Κυριακή
Επειδή είναι ημέρα αφιερωμένη στον Κύριο, θεωρείται ημέρα φωτός και χαράς. Γι’ αυτό και όποιος γεννιέται Κυριακή πρωί θα ζήσει ευτυχισμένος.
Αν κάποιος κοιμόταν την ώρα της λειτουργίας τότε πίστευαν πως θα καεί το σπίτι του.

Μήνες

Μάρτιος
Ο Μάρτιος είναι ο πρώτος μήνας του φυσικού έτους. Γι’ αυτό και παλιότερα συνηθίζονταν την πρώτη του μήνα ή το απόγευμα της προηγουμένης να πετάνε έξω από το σπίτι και να το στρίβουν ένα πήλινο δοχείο, συμβολίζοντας έτσι τα κακά που πετούσαν από το σπίτι, ειδικά τα ποντίκια και τους ψύλλους.
Σε κάποια μέρη, οι πρώτες μέρες του Μαρτίου θεωρούνταν αποφράδες και τις έλεγαν δρίμες. Γενικότερα όμως ο Μάρτιος δεν θεωρείται καλότυχος σαν μήνας.
Η πρώτη σελήνη του πρώτου μήνα του φυσικού έτους θεωρείται πως έχει μαντικές ιδιότητες.
Να μην ξεχάσουμε όμως και τον «Μάρτη», το πολύχρωμο σχοινάκι που βάζαμε μικροί για «να μη μας κάψει ο ήλιο», μιας και από τον Μάρτη αρχίζει η καλοκαιρία και το οποίο πετούσαμε με τα πρώτα χελιδόνια. Γνωστή βέβαια είναι και η παροιμία «Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκάφτης».

Μάιος
Λόγω του ομόηχου, ο Μάιος είναι ο μήνας της μαγείας˙ «Μάη μου μάγεψε τον», έλεγαν. Έτσι, δεν γινόντουσαν γάμοι και δεν ξεκινούσε καμία επιχείρηση τον Μάιο. Το πρωί της Πρωτομαγιάς έτρωγαν σκόρδο για να μην τους πιάσει «μάτι» και έπιναν το «αμίλητο νερό»˙ μια παρθένα πήγαινε πρωί-πρωί και έφερνε νερό από μια κρήνη χωρίς να μιλάει σε κανένα στο δρόμο. Επίσης, επισκέπτονταν τα αγιάσματα και έτρωγαν άρτο αγιασμένο από την Μεγάλη Πέμπτη. Έδεναν ένα ξύλο στα μαλλιά τους για να μακρύνουν όσο και το ξύλο. Όπως την πρώτη του Μάρτη έτσι και την Πρωτομαγιά έδεναν ένα σχοινάκι στο χέρι για φυλαχτό, το οποίο και κρατούσαν μέχρι τις 8 Μαΐου, την γιορτή του Αγ. Ιωάννη του Θεολόγου.
Το πρωί της 8ης Μαΐου, μια γυμνή γυναίκα πήγαινε σε ένα μικρό χωράφι και έδενε την κορυφή από ένα μικρό στάχυ, ώστε μόνο εκεί να μείνει η αφορία και τα άλλα χωράφια να καρποφορήσουν.
Όποιο σπίτι είχε Γιάννη, τον Μάιο δεν φύτευε βασιλικό, γιατί συμβολίζει την ταφή.

Ιούνιος
Την 24 Ιουνίου, ημέρα που η εκκλησία μας γιορτάζει τα γενέθλια του Ιωάννου του Προδρόμου, είναι το θερινό ηλιοστάσιο ή αλλιώς ηλιοτρόπιο. Έτσι, αυτή την ημέρα μπορεί να αλλάξει η τύχη ενός ανθρώπου ή μπορούν να προβλεφθούν διάφορα μελλούμενα. Οπότε, όποιος ήθελε να μπορεί να δει τα μελλούμενα, έπαιρνε αμίλητο νερό και το κλείδωνε σε ένα δοχείο που το άφηνε την προηγούμενη μέρα έξω από το σπίτι ή το πήγαινε το πρωί της 24ης στην εκκλησία και αφού το ξεκλείδωνε, με διάφορους τρόπους μάντευε πράγματα.
Τα σχοινιά που μαζεύονταν αυτή την ημέρα θεωρούνταν ότι προφύλαγαν το σπίτι από τους Καλικάντζαρους.
Όποιος το βράδυ της 23ης κοιμόταν με ένα φύλλο συκιάς κάτω από το μαξιλάρι του θα μπορούσε να δει αν θα αρρώσταινε. Αν το φύλλο μαραίνονταν θα αρρώσταινε.
Για να αποτρέψουν τις διάφορες ασθένειες και ειδικότερα τον πονοκέφαλο, το απόγευμα της 23ης φορούσαν στο κεφάλι ένα στεφάνι με λουλούδια και ιδιαίτερα ρίγανης, πηδούσαν έπειτα πάνω από φωτιά και έριχναν τα στεφάνια μέσα σ’ αυτήν.

Αύγουστος
Οι πρώτες έξι ημέρες αποκαλούνται δρίμες και θεωρούνται αποφράδες. Αρχικά ήταν δώδεκα και άρχιζαν από την 25η Ιουλίου και έληγαν στις 6 Αυγούστου, κατ’ αναλογία με το δωδεκαήμερο από τις 25 Δεκεμβρίου μέχρι τις 6 Ιανουαρίου. Όπως έρχονται οι Καλικάντζαροι πριν τα Χριστούγεννα έτσι το καλοκαίρι ερχόντουσαν οι Νύμφες και όπως αγιάζονται τα ύδατα στις 6 Ιανουαρίου έτσι αγιάζονται και στις 6 Αυγούστου (της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος). Αργότερα μειώθηκαν σε έξι.
Αυτές οι έξι μέρες είναι γνωστές και σαν ημερομήνια και με αυτές μπορεί να προβλεφθεί ο καιρός για ένα χρόνο, αρχίζοντας από τον Σεπτέμβριο (δυο μήνες σε κάθε μέρα).

Σεπτέμβριος
Επειδή είναι η αρχή του εκκλησιαστικού έτους δεν θεωρούνταν καλό να μπει κάποιος ξένος σε ένα σπίτι πριν τον αγιασμό.

από το βιβλίο «Προλήψεις του Ελληνικού λαού και ερμηνεία αυτών» του Αθανασίου Χ. Μπούτουρα, εκδ. οίκος Ελευθερουδάκης Α.Ε., Αθήνα, 1931

Posted in: ΠΑΡΑΔΟΣΗ