Δάνειες λέξεις και η απόδοσή τους στα ελληνικά: ομιλείτε ελληνικά!

Ο δανεισμός στη γλώσσα δείχνει τις στενές σχέσεις μεταξύ των λαών, γι αυτό και δεν υπάρχει τίποτα πιο φυσιολογικό από αυτό για μια ζωντανή γλώσσα ενός λαού που εξελίσσεται.

Το βασικό χαρακτηριστικό των δάνειων λέξεων είναι ότι με την πάροδο του χρόνου και με τη συνεχή χρήση προσαρμόζονται στο σύστημα της νέας γλώσσας και μετατρέπονται. Όσον αφορά τη νεοελληνική, οι γλώσσες που άσκησαν τη μεγαλύτερη επίδραση πάνω της είναι η γαλλική και η αγγλοαμερικανική.

Χρησιμοποιούμε γαλλικές λέξεις για λεξιλόγιο που έχει να κάνει με: χρώματα, μόδα, μαγειρική, αυτοκίνητο, γράμματα και τέχνες, ψυχαγωγία, διακόσμηση, ενώ από την αγγλοαμερικανική συναντούμε λέξεις για το εξής λεξιλόγιο: οικονομία, τεχνολογία, αθλητισμός, ψυχαγωγία, τέχνη, κοινωνικό περιθώριο. Φυσικά λόγω τουρκοκρατίας έχουμε και πάρα πολλές λέξεις τουρκικής προέλευσης οι οποίες δεν κατηγοριοποιούνται και αφορούν όλο το φάσμα της καθημερινότητας, ενώ τα δάνεια από άλλες γλώσσες δεν είναι επίσης λίγα.

Σε αυτήν την ανάρτηση δεν θα εξετάσουμε τον ατέλειωτο κατάλογο με τις λέξεις που χρησιμοποιούμε καθημερινά και ορισμένες φορές δεν γνωρίζουμε καν ότι αποτελούν δάνεια, αλλά θα δούμε παρακάτω πώς θα μπορούσαμε να λέμε εναλλακτικά ξένες λέξεις που χρησιμοποιούμε πολύ συχνά. Φανταστείτε για παράδειγμα να μιλούσαμε όπως στους παρακάτω διαλόγους:

Μικροί διάλογοι στα ελληνικά!

Τα απλά της καθημερινότητας...

Ελένη: Πάω στην υπεραγορά (σούπερ μάρκετ). Χρειάζεσαι τίποτα;

Μάρθα: Θέλω κάτι γλυκό! Χμμ.. Πάρε μου ένα γεμιστό αρτοσκεύασμα σε σχήμα μισοφέγγαρου (κρουασάν)

Ελένη: Θα σου πάρω από το αρτοποιείο, θα πάρω και για μένα ένα φρέσκο αμφίψωμο (σάντουιτς).

Μάρθα: Άφησες τα ταχυφαγεία (fastfoods) και είπες να κάνεις υγιεινή διατροφή;!

Ελένη: Έτσι είναι. Τώρα τελευταία έχω μερικές ενοχλήσεις. Πρέπει να πάω για έναν προληπτικό έλεγχο (τσεκάπ).

Μάρθα: Πάντως φαίνεσαι υγιέστατη! Α να σου πω, θα μου κάνεις μια χάρη; Τώρα που θα βγεις έξω, μήπως μπορείς να περάσεις και από κάποιο φωτοτυπείο; Πρέπει να στείλω κάτι έγγραφα στη γραμματεία της σχολής με τηλεομοιοτυπία (φαξ).

Ελένη: Φυσικά, ούτε να το ρωτάς!

Μάρθα: Για κάποιον λόγο νιώθω ότι έχουμε κάνει ξανά αυτήν τη συζήτησή εδώ και όλα μου φαίνονται ίδια...

Ελένη: Λέγεται προμνησία (déjà vu) αλλά από την άλλη δεν είναι καθόλου απίθανο να έχουμε πει κάποια στιγμή στο παρελθόν τα ίδια!

Περί τεχνολογίας...

Γιάννης: Το κομπιούτερ (υπολογιστής) μου έχει πολλά προβλήματα τώρα τελευταία, νομίζω πως χρειάζεται να κάνω μορφοποίηση (format). Αν δεν φτιάξει, μάλλον θα χρειαστεί επισκευή (σέρβις).

Δημήτρης: Λες να έκανε κανένας εισβολέας υπολογιστικών συστημάτων τη ζημία (χάκερ);

Γιάννης: Δεν έχω ιδέα, ελπίζω πως όχι.

Δημήτρης: Μην ξεχάσεις να περάσεις τα δεδομένα σου πρώτα σε μια μεταφερόμενη κάρτα μνήμης (στικάκι). 

Γιάννης: Ναι, ήδη έχω περάσει κάποια αρχεία και τώρα θέλω να "κατεβάσω" μερικά αλλά βλέπω ότι δεν έχω σύνδεση στο διαδίκτυο (ίντερνετ). 

Δημήτρης: Να κάνω επανεκκίνηση τον διαποδιαμορφωτή (modem);

Γιάννης: Για δοκίμασε!

Της μοδός...

Χρύσα: Το Σάββατο έχω να πάω σε έναν γάμο και πρέπει να φροντίσω για το βάψιμο, δεν έχω κανονίσει τίποτα!

Παναγιώτα: Μην αγχώνεσαι, έχω να σου προτείνω μια πολύ καλή ψιμυθιολόγο (μακιγιέρ).

Χρύσα: Ναι αλλά τώρα δεν είναι λίγο αργά; Θα έχει χρόνο;

Παναγιώτα: Μην ανησυχείς, η Μαρίνα μου έλεγε τις προάλλες ότι έχει επίδοση (ρεκόρ) τρεις νύφες αλλεπάλληλα (σερί). Έχεις βρει τι να φορέσεις;

Χρύσα: Ναι απλά δεν είμαι σίγουρη για το πανωφόρι (παλτό). Έχω βρει ένα ταιριαστό (ασορτί) με τα υποδήματα (παπούτσια). Αν είναι, όταν πάω σπίτι θα δοκιμάσω κάτι και θα σου στείλω μια αυτοφωτογραφία (selfie), για να μου πεις τη γνώμη σου.

Παναγιώτα: Έγινε φίλη μου, θα περιμένω! Πάντως διανύουμε περίοδο εκπτώσεων, οπότε μπορείς να βγεις και για ψώνια.

Χρύσα: Ναι και η αλήθεια είναι ότι θέλω να κάνω αγορές για να φύγει το άγχος (shopping therapy).

Έτσι, να περνά η ώρα!

Ιωάννα: Βαριέμαι! Βάζουμε να δούμε καμιά ταινία έρευνας; (ντοκιμαντέρ)

Πέτρος: Έχεις καμιά καλή κατά νου;

Ιωάννα: Έχω βρει μια που δείχνει το πως οι αυτοματοποιημένες συσκευές (ρομπότ) απειλούν τις θέσεις εργασίας. Σκέψου, για παράδειγμα, τον εαυτό σου! Μπορεί στο μέλλον να χάσεις τη δουλειά σου γιατί οι σερβιτόροι ενδέχεται να είναι περιττοί! Όλα μπορεί να γίνονται με αυτοεξυπηρέτηση (self-service).

Πέτρος: Τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει τον ανθρώπινο παράγοντα! Άλλη πρόταση;

Ιωάννα: Πάμε να δούμε στον κινηματογράφο μια ταινία που μου πρότεινε η Άννα! Είναι η πρώτη δημόσια προβολή σήμερα (πρεμιέρα).

Πέτρος: Τι πραγματεύεται;

Ιωάννα: Απέθαντους (ζόμπι)

Πέτρος: Πάω να διαβάσω ένα βιβλίο καλύτερα!

Γνωριμίες...

Κώστας: Με τι ασχολείσαι;

Δήμητρα: Με την τέχνη της δερματοστιξίας (τατουάζ)

Κώστας: Πολύ ενδιαφέρον! 

Δήμητρα: Είχα ως ερασιτεχνική απασχόληση (χόμπι) τη ζωγραφική, αλλά πάνω στο σώμα είναι ακόμα πιο ωραίο και διαφορετικό. Εσύ; Με τι ασχολείσαι;

Κώστας: Είμαι φυσικοθεραπευτής. 

Δήμητρα: Άρα είσαι ειδικός (εξπέρ) στη χειρομάλαξη (μασάζ)! 

Κώστας: Είναι αρκετά πιο περίπλοκο απ' αυτό... 

Δήμητρα: Θα ήθελα να ακούσω περισσότερα αλλά δυστυχώς πρέπει να φύγω γιατί με περιμένουν. Θέλεις να κανονίσουμε μια συνάντηση (ραντεβού);

Κώστας: Με μεγάλη μου χαρά!

Κείμενο: Σοφία Τατίδου

Πηγή: philologikitheorisi.blogspot.gr

Posted in: ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ , ΣΠΙΤΙ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ