Στα Ανατολικά-βορειοανατολικά των Προμάχων, απλώνεται μια
περιοχή, επιβλητική και κακοτράχαλη, που ο θρύλος την ζώνει με πολλές ιστορίες
και μύθους.
Η "Μπάινα" είναι ένα σύμπλεγμα από βράχους, κυρίως
ασβεστολιθικούς, από τρεχούμενα ζεστά-ιαματικά νερά, και νοτιότερα από μια
εύφορη πεδινή γη.
Η ιστορία που μεταφέρεται από στόμα σε στόμα, αναφέρει ότι
την προϊστορική περίοδο, όταν η Αλμωπία ήταν μια λεκάνη από νερό, στην "Μπάινα" υπήρχε υποτυπώδες λιμάνι, όπου οι βαρκάρηδες της εποχής ελλιμένιζαν τις βάρκες
και τα πλοιάριά τους. Μάλιστα ακόμη και στις μέρες μας υπάρχουν απομεινάρια
εκείνων των υποδομών, όπου έδεναν τα πλεούμενα.
Στην περιοχή δέσποζε το φημισμένο μοναστήρι του Αγίου
Ιλαρίωνα, επισκόπου Μογλενών, όπου σήμερα έχει ανακαινιστεί και λειτουργεί
γυναικεία μονή με εκατοντάδες επισκεπτών-πιστών καθημερινά.
Βορειότερα της μονής, σε ένα σύμπλεγμα κορυφών και
δυσπρόσιτου εδάφους, υπάρχουν δείγματα πετρόχτιστων οικίσκων, όπου υπήρχε το
χωριό των Προμάχων, οι κάτοικοι του οποίου όντες κυνηγημένοι από τους εχθρούς,
επέλεξαν την περιοχή αυτή για να επιβιώσουν με ασφάλεια.
Ανάμεσα από τους τεράστιους βράχους της "Μπάινας", πηγάζει
ζεστό ιαματικό νερό, το οποίο λέγεται ότι θεραπεύει οστικά και δερματικά
προβλήματα, ενώ σε μια εκβολή των πολλών ρυακιών, οι καθιζήσεις του
ασβεστόλιθου έχει σχηματίσει μια μεγάλη φυσική μπανιέρα, στην οποία πολλοί κάτοικοι
πραγματοποιούν περιστασιακά τα θεραπευτικά τους μπάνια.
Εκεί, ανάμεσα στα πελώρια βράχια, υπάρχει μια αχανής τρύπα,
ένα βάραθρο, στο οποίο λέει ο θρύλος, πως οι Τούρκοι πετούσαν τα κεφάλια των
αποκεφαλισθέντων κατοίκων. Μάλιστα, αν κάποιος πάει στην εσοχή της τρύπας και
αφουγκραστεί, τότε μπορεί να ακούσει τις κραυγές και τα βογγητά των νεκρών.
Λίγο νοτιότερα της μονής, υπάρχει το εξωκκλήσι των Αγίων
Κωνσταντίνου και Ελένης, όπου πραγματοποιούνται θαυμαστά γεγονότα, μιας και οι
πιστοί τοποθετούν σε δέντρο έξω από το εκκλησάκι διάφορα κομμάτια υφάσματος και
ρουχαλάκια, υπέρ υγείας και τεκνοποιίας. Πολλοί είναι εκείνοι που έχουν βιώσει
το όφελος της προσευχής τους.
Το πεδινό τμήμα της "Μπάινας", όπου οι κάτοικοι έχουν
δεντροκαλλιέργειες και ζωοτροφές, είναι
κατακλυσμένο από διάσπαρτες ροδιές. Ροδιές, που ο θρύλος λέει ότι φύτρωσαν από τις
σταγόνες του αίματος κάποιου κατατρεγμένου και τραυματισμένου μοναχού και οι οποίες
φημίζονται για την γλυκόξινη και θεσπέσια γεύση των καρπών τους.
Τέλος, η περιοχή όλη καλύπτεται από ένα πυκνό πέπλο
μυστηρίου και φαντασίας, όσον αφορά τους κρυμμένους θησαυρούς, που λέγεται ότι
είναι θαμμένοι στα έγκατά της. Άλλοι λένε ότι σε μεγάλο βάθος υπάρχει αμύθητος
πλούτος σε χρυσό, τον οποίο έθαψαν οι στρατιώτες του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Άλλοι
ισχυρίζονται ότι υπάρχουν θαμμένες λίρες από αντάρτες. Άλλοι ότι υπάρχει χρυσός
από την πρωτοχριστιανική εποχή. Και βέβαια του λόγου τω αληθές, οι πολλές νυχτερινές
επιχειρήσεις των λαθροθήρων, οι οποίοι αφήνουν πολλές τρύπες στο πέρασμά τους,
φουντώνοντας τον θρύλο και εξάπτοντας την φαντασία πολλών αδαών.
Φύλακας-Άγγελος της περιοχής όλης, το "Ταλασάμ" το
υπερφυσικό και αμέτρητου μήκους φίδι, με το κεφάλι ανθρώπου, που φυσάει σαν
φλόγα και αποτρέπει τρομοκρατώντας κάθε εχθρικό ον προς την ιερή και μυθική γη.
Υπάρχουν πάμπολλες μαρτυρίες χωρικών, οι οποίες αναφέρουν την ύπαρξη του
φιδιού, ενώ κυκλοφόρησε η φήμη ότι το τεράστιο ερπετό έχει φωτογραφηθεί, χωρίς όμως
να δημοσιευθεί κάπου η συγκεκριμένη φωτογραφία.
Αυτή σε γενικές γραμμές είναι η μυθική "Μπάινα", μια περιοχή
που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το χωριό, τους κατοίκους, την ιστορία και την
παράδοση και η οποία αποτελεί σημείο αναφοράς του ιστορικού-ακριτικού τόπου μας.
Ζωσμένη από θρύλους, μύθους και Ιστορία.
