ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ
Ο σχολικός εκφοβισμός ή πιο γνωστά το bullying αποτελεί ένα φαινόμενο βίας μεταξύ των συνομηλίκων, το οποίο απαντάται συνήθως στο σχολικό περιβάλλον, αλλά μπορεί να παρατηρηθεί και σε εξωσχολικά πλαίσια. Το bullying μπορεί να λάβει διάφορες μορφές κάποιες από τις οποίες είναι ο λεκτικός εκφοβισμός (κοροϊδίες, πειράγματα), ο κοινωνικός εκφοβισμός (διάδοση φημών, απομόνωση), ο σωματικός εκφοβισμός (χτυπήματα, σπρωξιές) και τέλος ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός (απειλητικά μηνύματα).
Τα όσα λέγονται για το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού συχνά εστιάζουν στο παιδί που υφίσταται την κακοποίηση και παρουσιάζεται ως θύμα, ενώ αντίθετα το παιδί που εκδηλώνει τη βία παρουσιάζεται ως θύτης και συχνά αντιμετωπίζεται με μεθόδους που κάθε άλλο παρά μειώνουν τις πιθανότητες επανάληψης της βίαιης συμπεριφοράς. Αυτό δεν σημαίνει πως η βίαιη συμπεριφορά δικαιολογείται, αλλά οι συνηθισμένες πρακτικές που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της βίας μοιάζει να έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που επιθυμούν. Είναι σημαντικό να τονιστεί πως η βία δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά ασκώντας βία. Για παράδειγμα, ο εκφοβισμός ενός παιδιού που ασκεί βία από τους δασκάλους ή τους γονείς κατά πάσα πιθανότητα θα αυξήσει παρά θα μειώσει τη βίαιη συμπεριφορά του παιδιού προς τους συνομηλίκους του. Η βία χρειάζεται να αντιμετωπιστεί με μη βίαιες μεθόδους, αν θέλουμε να μην αναπαραχθεί.
Ο σχολικός εκφοβισμός συχνά αναπαράγεται μέσα σε μια κυκλική τροχιά. Το παιδί που ασκεί βία επιλέγει ως αντικείμενο της βίας του ένα παιδί, το οποίο συχνά παρουσιάζεται ως συνεσταλμένο, απομονωμένο και διαφορετικό. Μπορεί για παράδειγμα, να μην μιλάει πολύ ή να φοράει γυαλιά ή σιδεράκια. Τα στοιχεία αυτά αποτελούν συχνά επαρκείς συνθήκες προκειμένου να γίνει η επιλογή του στόχου της βίας. Η εκτόνωση της βίαιης συμπεριφοράς στο παιδί-στόχο προκαλεί αίσθημα φόβου και συνήθως το παιδί δεν γνωστοποιεί το περιστατικό, υπό την απειλή ότι θα βρεθεί σε χειρότερους μπελάδες. Έτσι, αισθάνεται ακόμα περισσότερο αδύναμο, απομονωμένο και περιθωριοποιημένο, συνθήκη που διευκολύνει την άσκηση βίας απέναντί του. Σε περίπτωση που το παιδί-στόχος γνωστοποιήσει το περιστατικό, τότε υπάρχουν δύο ενδεχόμενα: είτε το παιδί που ασκεί τη βία θα αντιμετωπιστεί με μεθόδους που θα ενισχύσουν την ήδη βίαιη συμπεριφορά του είτε θα ομαλοποιηθεί η κατάσταση μέσα από τη χρήση μεθόδων που βοηθούν το παιδί που ασκεί τη βία να εκφράσει τα συναισθήματα που προκαλούν την εν λόγω συμπεριφορά και να διοχετεύσει την ενέργειά του με εναλλακτικές πρακτικές.
Στο σημείο αυτό γίνεται εμφανής ο ρόλος που παίζει τόσο το οικογενειακό όσο και το σχολικό πλαίσιο στην άσκηση και αναπαραγωγή της βίας. Συχνά, τα παιδιά που ασκούν βία είναι παιδιά που έρχονται αντιμέτωπα με οικογενειακές καταστάσεις και ζητήματα που δεν μπορούν να διαχειριστούν. Η βία, τότε, χρησιμοποιείται ως ένας τρόπος αποφόρτισης. Επιπλέον, τα παιδιά που συνήθως αποτελούν τους στόχους της άσκησης βίας είναι παιδιά με χαμηλή αυτοπεποίθηση και αίσθημα αδυναμίας, χαρακτηριστικά που επίσης έχουν να κάνουν με συμπεριφορές που διαμορφώνονται στο οικογενειακό πλαίσιο. Είναι σημαντικό να τονιστεί πως ο ρόλος των γονέων έχει καίρια σημασία για τη διαμόρφωση της συμπεριφοράς του παιδιού. Οι γονείς συχνά πέφτουν στην παγίδα να παρακινούν τα παιδιά τους στην άσκηση βίας, όπως για παράδειγμα όταν συμβουλεύουν το παιδί να χτυπήσει το παιδί που το χτυπάει. Σε αυτή την περίπτωση η βία αντιμετωπίζεται με βία και το αποτέλεσμα θα είναι πάλι βία. Οι γονείς οφείλουν να ενσταλάζουν στα παιδιά τους ιδέες και αισθήματα ισότητας μεταξύ των συνομηλίκων τους, να τα βοηθούν να εκφράζουν τα συναισθήματά τους, να συμβάλλουν έτσι ώστε τα παιδιά τους να διαμορφώνουν μια στάση κατανόησης απέναντι σε άτομα με δυσκολίες και να είναι αρωγοί στην προσπάθεια των παιδιών να διαμορφώσουν μια αίσθηση προσωπικής αξίας και εκτίμησης. Φυσικά, για να επιτευχθούν τα παραπάνω πρέπει πρώτα οι ίδιοι οι γονείς να διαθέτουν μια αντίστοιχη στάση, την οποία θα μεταδίδουν στα παιδιά τους.
Ο ρόλος του σχολείου δεν είναι λιγότερο σημαντικός από τον ρόλο της οικογένειας και έχει να κάνει με το κατά πόσο επιτρέπει να αναδυθούν και να παγιωθούν χαρακτηριστικά όπως αυτά που προαναφέρθηκαν. Για παράδειγμα, είναι το σχολείο ένας χώρος που επιτρέπει και διευκολύνει τα παιδιά να επεξεργαστούν ζητήματα που τους προκαλούν δυσφορία; Μπορούν τα παιδιά να ακουστούν; Είναι ένας χώρος που επενδύει θετικά και προάγει τη διαφορετικότητα; Είναι ένας χώρος που ψυχολογικά ενδυναμώνει τους μαθητές; Είναι σημαντικό το παιδί να νιώθει πως τόσο η οικογένεια όσο και το σχολείο αποτελούν στήριγμα στο οποίο μπορεί να ακουμπήσει και να αποθέσει τους φόβους, τις ανησυχίες, τους προβληματισμούς και τις ελπίδες του. Ζώντας σε μια κοινωνία που διαπνέεται από πολυπλοκότητα και ποικιλομορφία είναι απαραίτητο να διαμορφώνουμε μια στάση σεβασμού και ισοτιμίας, γιατί καθετί διαφορετικό έρχεται σε αντίθεση με την ίδια τη φύση της κοινωνίας.
Σοφία Ασαλέα
Ψυχολόγος - Ειδικευόμενη Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Οι όροι χρήσης που ισχύουν για τη δημοσίευση των σχολίων, έχουν ως εξής:
- Σχόλια τα οποία είναι υβριστικά ή περιέχουν χαρακτηρισμούς ή ανώνυμες καταγγελίες που δεν συνοδεύονται από αποδείξεις θα αφαιρούνται από τα Προμαχιώτικα Νεα .
- Τα Προμαχιώτικα Νέα διατηρούν το δικαίωμα να αφαιρέσουν οποιοδήποτε σχόλιο θεωρούν ότι εμπίπτει στις παραπάνω κατηγορίες.
- Τα Προμαχιώτικα Νέα δεν παρεμβαίνουν σε καμία περίπτωση για να αλλοιώσουν το περιεχόμενο ενός σχολίου.
- Τα σχόλια αναγνωστών σε καμιά περίπτωση δεν αντιπροσωπεύουν τα Προαχιώτικα Νέα.
- Με την αποστολή ενός σχολίου αυτόματα αποδέχεστε τους όρους χρήσης .
H συντακτική ομάδα των Προμαχιώτικων Νέων.