«ΣΙΡΝΙΤΣΑ»
Κατάλοιπο της λατρείας της φωτιάς
Τον παλιό καλό καιρό, τότε που ο λαός μας ζούσε κοντά και μέσα στη φύση, συνήθιζε σε κάθε τι που τον περιτριγύριζε να δίνει μια άλλη διάσταση. Τίποτε δεν ήταν βουβό και ασήμαντο. Τα έβλεπε όλα με ψυχή και πνευματική υπόσταση.
Η λαογραφία μας έχει διαφυλάξει ως τώρα πολλά ήθη και έθιμα, διατηρώντας τα είτε στην αρχαιολογική τους μορφή είτε διαμορφωμένα και συμβιβασμένα, να συνυπάρχουν στον πυρήνα των εορτών της χριστιανικής πίστης. Αρκετά, όμως, παραμένουν ακόμη άγνωστα ή ξεθωριάζουν και ξεχνιούνται σιγά σιγά νικημένα από τις ανάγκες του νεότερου πολιτισμού.
Τις μέρες αυτές που έρχεται η εναλλαγή της φύσης, η μετάβαση από τη χειμερινή στην ανοιξιάτικη περίοδο, ξυπνάει και αναγεννάται ο Διόνυσος, σύμβολο της βλάστησης. Η διάθεση και η επιθυμία των λαών όλου του κόσμου για τον ερχομό της άνοιξης, δεν είναι η μοναδική αιτία που προκάλεσε τη γέννηση τόσων παράδοξων εθίμων της αποκριάς. Γιατί, ενώ στις πόλεις ο κόσμος διασκέδαζε με συγκεντρώσεις, χορούς και μασκαρέματα, ο αγρότης φτωχός και εξαρτημένος από τη φύση, μέσα στα γέλια και στα γλέντια είχε έντονη την αίσθηση της αλλαγής που επέρχεται, ανησυχούσε και ήθελε με πράξεις και δικές του ενέργειες (μαγείες) να υποβοηθήσει τον ερχομό της άνοιξης και να εξασφαλίσει τη βλάστηση και την ευφορία των αγρών του.
Έτσι, ανάμεσα στα πολλά έθιμα και τις λαϊκές εκδηλώσεις που γίνονταν τη λεγόμενη αποκριά, διακρίνονταν το έθιμο ‘ΣΙΡΝΙΤΣΑ’, που επιβίωνε μέχρι τη δεκαετία του ’60 στο χωριό Όρμα και είχε βαθιά λατρευτική και μαγική έννοια. ΣΙΡΝΕ: στην τοπική διάλεκτο λέγεται το τυρί, δηλαδή, παιχνίδι- γιορτή της Τυρινής. Το έθιμο μπορεί να έχει τις ρίζες του στις θρακικές Διονυσιακές λατρείες, στα κατ’ αγρούς Διονύσια του αρχαιοελληνικού πολιτισμού ή στις αγροτικές τελετές των Ρωμαίων τα Σατουρνάλια.
Κατά το έθιμο, την Κυριακή της Τυρινής, πριν αρχίσει να νυχτώνει, ανάβονταν φωτιές στους γύρω λόφους και στα σταυροδρόμια από ομάδες χωρικών που χωρίζονταν κατά γειτονιά ή μαχαλά, από κλαδιά κέδρου συνήθως αλλά και από ό,τι παλιό βρισκόταν. Οι φωτιές γίνονταν μεγάλες για να φωτίζουν παντού σε μεγάλη ακτίνα, με σκοπό τη μαγική επίδραση της ζωής που κοιμόταν, τον εκφοβισμό και την απομάκρυνση του κακού και της κάθε επιδημίας. Ο κρότος που προκαλούσαν τα αναμμένα κέδρα και οι κάφτρες που αιωρούνταν πίστευαν ότι εξολόθρευαν τα κακά μικροζωύφια (ψύλλους). Ήταν ένα ακόμη καθαρτήριο έθιμο από τα πολλά που μετέδωσε η παράδοση με το οποίο οι απλοί άνθρωποι ζητούσαν να εξασφαλίσουν την ευτυχία. Άστραφτε παντού γύρω από το χωριό, φωνές, γέλια και φασαρία μεγάλη. Άλλες ομάδες που ήταν συνήθως μασκαράδες και κουδουνάδες, έτρεχαν από φωτιά σε φωτιά για να δουν ποια ήταν πιο μεγάλη και θορυβώδης, μεταφέροντας στους δρόμους του χωριού ένα καρναβαλίστικο και γιορτινό παλμό.
Οι χοροί των μεταμφιεσμένων, τα πηδήματα, τα κουδούνια και οι πέτρες πετούσαν δεξιά και αριστερά προς κάθε θάμνο, απομάκρυναν τα κακά πνεύματα. Προλήψεις και δεισιδαιμονίες αλλά συγχρόνως κέφι, διασκέδαση, συναδέλφωση, ενθουσιασμός. Όταν χαμήλωναν οι φλόγες αρχίζανε και πηδούσανε πάνω από αυτές για το καλό, όπως λέγανε, της νέας αγροτικής σεζόν. Οι ανύπαντροι πηδούσαν με τη σειρά τους λέγοντας φωναχτά το όνομα της κοπέλας που ο καθένας είχε στο μυαλό του. Γέλια, φωνές και πειράγματα.
Τέλος, αργά, συγκεντρώνονταν καθισμένοι γύρω από τη φωτιά, έτρωγαν, έπιναν και τραγουδώντας παρέτειναν το γλέντι μέχρι το πρωί. Φεύγοντας, κάποια στιγμή, έπαιρναν μαζί τους λίγη στάχτη από τη φωτιά που σιγοέσβηνε για να τη σκορπίσουν στους αγρούς και άλλοι για να την απλώσουν στο κοτέτσι για να γεννούν οι κότες πολλά αυγά.
Σήμερα, σε μια εποχή που κυριαρχεί η καθημερινότητα, το στρες και η απομόνωση, τα απλά αυτά αγροτικά προγονικά έθιμα, χωρίς να έχουν την παραδοσιακή φιλοσοφία δίνουν την ευκαιρία στους συμμετέχοντες απελευθέρωση, διασκέδαση και κέφι γίνονται ολοένα και πιο ελκυστικά.
Δημοσίευση 2001
Πηγή αρχικής φωτογραφίας: http://3.bp.blogspot.com
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Οι όροι χρήσης που ισχύουν για τη δημοσίευση των σχολίων, έχουν ως εξής:
- Σχόλια τα οποία είναι υβριστικά ή περιέχουν χαρακτηρισμούς ή ανώνυμες καταγγελίες που δεν συνοδεύονται από αποδείξεις θα αφαιρούνται από τα Προμαχιώτικα Νεα .
- Τα Προμαχιώτικα Νέα διατηρούν το δικαίωμα να αφαιρέσουν οποιοδήποτε σχόλιο θεωρούν ότι εμπίπτει στις παραπάνω κατηγορίες.
- Τα Προμαχιώτικα Νέα δεν παρεμβαίνουν σε καμία περίπτωση για να αλλοιώσουν το περιεχόμενο ενός σχολίου.
- Τα σχόλια αναγνωστών σε καμιά περίπτωση δεν αντιπροσωπεύουν τα Προαχιώτικα Νέα.
- Με την αποστολή ενός σχολίου αυτόματα αποδέχεστε τους όρους χρήσης .
H συντακτική ομάδα των Προμαχιώτικων Νέων.