ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΡΟΜΑΧΩN
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΤΗΣ Β’ ΤΑΞΗΣ ΣΤΟ ΝΑΟ ΤΗΣ ΚΟΙΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΣΤΗΝ ΕΔΕΣΣΑ
Στα πλαίσια της διδασκαλίας του μαθήματος της Βυζαντινής Ιστορίας, η β΄τάξη του γυμνασίου Προμάχων επισκέφτηκε στις 13 Δεκεμβρίου τη βυζαντινή εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου στην Έδεσσα. Στην ξενάγησή μας οι συνοδοί καθηγητές τονίσαμε τα εξής:
«Ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου- που χρονολογείται τον 14ο αιώνα μ. Χ- ,ήταν ο παλαιός μητροπολιτικός ναός της πόλης και είναι ένα από τα ελάχιστα σωζόμενα βυζαντινά μνημεία της Έδεσσας . Βρίσκεται στην παραδοσιακή συνοικία Βαρόσι και ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο της τρίκλιτης ξυλόστεγης βασιλικής με υπερυψωμένο το κεντρικό κλίτος και με νάρθηκα στα δυτικά .Εσωτερικά διατηρούνται δύο στρώματα τοιχογραφιών, από τις οποίες οι παλαιότερες χρονολογούνται τις τελευταίες δεκαετίες του 14ου αι. ενώ οι μεταγενέστερες τον 17ο αι. Αξιόλογα στοιχεία του ναού , που η αρχική ονομασία του ήταν Αγία Σοφία, αποτελούν οι παλαιοχριστιανικοί κίονες και τα κιονόκρανα, ενώ η αρχική μορφή του αλλοιώθηκε κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας σε μεγάλο βαθμό καθώς, μέχρι και τη δεκαετία του 1970, ο ναός έδινε την εντύπωση σπιτιού ή αποθήκης».
Οι μαθητές και οι μαθήτριές μας είχαν τη χαρά να διαλεχτούν με τον αρχαιολόγο κ. Ρόκο και να του εκφράσουν κάποιες απορίες τους σχετικά με την ιστορία του ναού, ενώ εξέφρασαν την ικανοποίησή τους, όταν ο κ. Ρόκος μας είπε ότι το χριστουγεννιάτικο έλατο , που έστησαν έξω από το ναό , είναι από τους Προμάχους!
Μετά την επίσκεψή μας στο ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου ακολούθησε η περιήγησή μας στο γραφικό Βαρόσι,όπου δεσπόζει και ο βυζαντινός ναός των Αγίων Πέτρου και Παύλου του 14 ου αι. Τονίσαμε στα παιδιά ότι στο Βαρόσι βρίσκονται σπίτια της παλιάς Έδεσσας , που έχουν την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική των αρχοντικών σπιτιών της Μακεδονίας. Ολόκληρη η συνοικία έχει κηρυχθεί διατηρητέα , ενώ το σχέδιο ανάπλασης του οικισμού , με στόχο να γίνει το Βαρόσι μέρος του «Πάρκου των Καταρρακτών», έχει βραβευθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Και η ξενάγησή μας συνεχίστηκε,καθώς κάναμε την περιήγησή μας στα γραφικά σοκάκια της πόλης:
«Η Έδεσσα βρίσκεται πάνω στην αρχαία Εγνατία Οδό και παλαιότερα ονομάζονταν Βοδενά ή Πόλη των Νερών . Ιδρύθηκε το 813 π.Χ. από τον πρώτο Μακεδόνα Βασιλιά- τον Ηρακλείδη Κάρανο- και ήταν η πρώτη πρωτεύουσα του Μακεδονικού Βασιλείου. Ο πληθυσμός της πόλης -σύμφωνα με την απογραφή του 2011 -είναι 18.229. Αξίζει να επισημάνουμε ότι ο Μέγας Αλέξανδρος ονόμασε Έδεσσα και μια άλλη πόλη- την Ορχόη της Μεσοποταμίας- στην οποία έφερε αποίκους από την ΄Εδεσσα!»
Εξηγήσαμε στους μαθητές μας ότι η ΄Εδεσσα γνώρισε πλούσιο βιομηχανικό παρελθόν κατά την διάρκεια του μεσοπολέμου κι αυτό γιατί η δύναμη του νερού κινούσε τους μύλους, τα προβιομηχανικά εργαστήρια και 6 εργοστάσια .
Στη συνέχεια μας δόθηκε η ευκαιρία να θαυμάσουμε τον «Αγρότη του Λόγγου».Πρόκειται για γλυπτό, το οποίος τοποθετήθηκε στην είσοδο του παραδοσιακού οικισμού Βαρόσι, βασισμένο σε μία ιδέα του Λάμπη Γερεμτζέ , που κατασκευάστηκε το 2011 με δαπάνη του Δήμου και δωρεές των φίλων του. Το έργο παραπέμπει στον κάματο του έλληνα αγρότη.
Συνεχίσαμε την περιήγησή μας στη περιοχή των Μικρών Καταρρακτών , στο πάρκο "Αγγέλης Γάτσος", όπου παλιά κινούνταν πολλοί νερόμυλοι.
Έπειτα ακολουθήσαμε τον Εδεσσαίο ποταμό -ή Βόδα- και τους παραποτάμους του. Επισκεφτήκαμε τους καταρράκτες της Έδεσσας – τους μεγαλύτερους σε όλα τα Βαλκάνια – που έχουν το μοναδικό προνόμιο -σε παγκόσμιο επίπεδο -να βρίσκονται μέσα σε μια πόλη . Το νερό των Καταρρακτών ,που τροφοδοτεί 2 εργοστάσια ηλεκτρικής ενέργειας, προέρχεται από τις πηγές του υγροτόπου ΄Αγρα-Βρυτών-Νησίου ,οι οποίες τροφοδοτούνται από τα χιόνια του Καϊμάκτσαλαν .Στη συνέχεια θαυμάσαμε τον μεγάλο Καταρράκτη «Κάρανο» με το νερό να πέφτει από ύψος 70 περίπου μέτρων καθώς και τον «διπλό καταρράκτη». Η επίσκεψή μας στα μικρομάγαζα της περιοχής των Μεγάλων Καταρρακτών χάρισε μια τουριστική νότα στην περιήγησή μας!
H διδακτική αυτή επίσκεψη μας έκανε να συνειδητοποιήσουμε την αξία της Τοπικής Ιστορίας και να νιώσουμε περηφάνια για τις ανεξάντλητες ομορφιές του νομού μας.
Η παραδειγματική συμπεριφορά των μαθητών και μαθητριών μας μας χαροποίησε ιδιαίτερα . Υποσχεθήκαμε ότι θα ξαναεπισκεφτούμε αυτή «την πόλη των νερών»,για την οποία εύστοχα ο αξιόλογος λογοτέχνης Μενέλαος Λουντέμης- που έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του σ’αυτήν - έγραψε:
« Στην ΄Εδεσσα βρίσκεται το σκαλοπάτι
όπου πατά ο Θεός για να ανέβει στον ουρανό!»
Οι συνοδοί καθηγητές: Ζαγγελίδου Αθηνά και Μαζγαλτζίδου Ελένη
