Πέρασαν πολλά χρόνια από το 1929, όταν για πρώτη φορά ουσιαστικά συλλαμβάνεται η ιδέα συνεταιριστικού εργοστασίου καπνού στην Ξάνθη. Μια πόλη με μεγάλη παράδοση στην παραγωγή καπνού. Αυτό μαρτυρά άλλωστε και η παλιά της πόλη με τα φημισμένα αρχοντικά των καπνεμπόρων. Ο λόγος απλός: Γιατί στην περιοχή της Θράκης, στην Κομοτηνή και την Ξάνθη, υπάρχει η περίφημη ποικιλία καπνού, ο μπασμάς, ένας αληθινά φίνος καπνός.
Μετά το 1945, με πρωτοβουλία του μεγάλου συνεταιριστή Αλέξανδρου Μπαλντατζή, ιδρύεται το πρώτο συνεταιριστικό εργοστάσιο καπνού στην περιοχή, η ΣΕΚΕ, και το 1974 ιδρύεται η ναυαρχίδα των συνεταιριστικών εργοστασίων της Ξάνθης, η ΣΕΚΑΠ. Ποιο ήταν το μεγάλο πλεονέκτημα; Μα η πρώτη ύλη, ο καπνός ήταν δίπλα της, και όχι κάπου μακριά. Όπως άλλωστε συνέβαινε και με τα άλλα συνεταιριστικά εργοστάσια, τη ΣΕΒΑΘ, και την Ροδόπη. Ήταν η περίοδος της μεγάλης ακμής, που το 50% των εργαζομένων της Ξάνθης απασχολούνταν στα συνεταιριστικά εργοστάσιά της και ταυτόχρονα από αυτά πλούτιζε και η αγορά της περιοχής. Τότε που η ΣΕΚΑΠ αριθμούσε μόνη της γύρω στους 700 εργαζόμενους, οι φίρμες των τσιγάρων που έβγαζε κατακτούσαν το 8,5% της εγχώριας αγοράς και η εταιρεία άνοιγε τις δουλειές της και στο εξωτερικό, ΗΠΑ, Ευρώπη, Αφρική. Οι παλιοί ντεγκσήδες (καπνεργάτες) γίνονταν πια ευκατάστατοι συνέταιροι.
Οι ιδεολογικές εμμονές και η παρακμή
Μετά το 1990 η κυβέρνηση Μητσοτάκη επιχειρεί να πουλήσει τη ΣΕΚΑΠ, αλλά και τα άλλα συνεταιριστικά εργοστάσια. Ο λόγος; Μόνο ιδεολογικές εμμονές μιας εποχής που κάθε τι συνεταιριστικό ή δημόσιο ήταν ένοχο και κάθε τι ιδιωτικό ήταν εκ προοιμίου η πόρτα για τον Παράδεισο. Ήταν η πρώτη φορά που η Νέα Δημοκρατία θα έχανε την πρώτη θέση στον νομό από το ΠΑΣΟΚ, το οποίο σήκωνε τότε την παντιέρα της υπεράσπισης του συνεταιριστικού εργοστασίου. Ακόμη μια απάτη προεκλογική. Με την επικράτηση του ΠΑΣΟΚ η ΣΕΚΑΠ περνά στον έλεγχο της Αγροτικής Τράπεζας. Αυτό θα σήμαινε και τη σταδιακή υποβάθμιση της εταιρείας, γιατί η Αγροτική Τράπεζα δεν είδε ποτέ τη ΣΕΚΑΠ σαν αυτό που ήταν. Μια εταιρεία με εξαιρετικές επιδόσεις. Από την άλλη, διάφορα συνδικαλιστικά στελέχη ή διευθυντικά συνεταιριστικών εργοστασίων θα αναδειχθούν βουλευτές και υπουργοί είτε από το ΠΑΣΟΚ είτε από τη Νέα Δημοκρατία. Στο μεν ΠΑΣΟΚ το δρομολόγιο ήταν συνδικαλιστής, πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου, βουλευτής, ενώ στη Νέα Δημοκρατία διευθυντικό στέλεχος, βουλευτής, υπουργός, μας λέει ο γραμματέας της Ν.Ε του ΣΥΝ Νίκος Καλιαμπάκας. Γινόντουσαν αφειδώς προεκλογικές προσλήψεις, μας λέει ο ίδιος και τονίζει πως αιτία για την παρακμή της εταιρείας είναι η δυσλειτουργία του εργοστασίου και η αδράνεια πολλών συνδικαλιστών που ήταν προσδεδεμένοι τόσο στα πρωτοκλασάτα στελέχη του ΠΑΣΟΚ όσο και σε αυτά της Νέας Δημοκρατίας. Το "πελατειακό, ρουσφετολογικό" κράτος δεν ήταν δυνατόν να απουσιάζει από τα συνεταιριστικά εργοστάσια.
Ο Μητσοτάκης "δικαιώνεται"
Αυτό που δεν πέτυχε ο Μητσοτάκης το μακρινό 1990, φαίνεται ότι επιτυγχάνεται σήμερα. Η ιδιωτικοποίηση της ΣΕΚΑΠ θα είναι σε λίγο καιρό γεγονός. Δύο όμιλοι συγκρούονται για την προίκα της. Η ινδική Bobidala Enterpises, που δίνει 40.000.000 ευρώ, και ο Έλληνας έμπορος καπνού Ηλίας Παπαδόπουλος, που προσφέρει 30.000.000 ευρώ. Αυτές οι δύο εταιρείες κατέθεσαν δεσμευτικές προσφορές και αναμένεται η απόφαση της Αγροτικής Τράπεζας και έτσι η ΣΕΚΑΠ αναμένεται να ακολουθήσει τον δρόμο της Ροδόπης, όπου, σύμφωνα με πληροφορίες, επιχειρείται να στηθεί ουσιαστικά εργοδοτικό σωματείο.
Οι εργαζόμενοι της ΣΕΚΑΠ έχουν καταθέσει ασφαλιστικά μέτρα κατά της απόφασης της ΑΤΕ, που τους εντάσσει στο καθεστώς των ΔΕΚΟ και θέλει να προχωρήσει σε μείωση των μισθών κατά 30%. Όμως ίσως αυτός να είναι ένας αγώνας οπισθοφυλακής. Γιατί το μείζον είναι μπροστά, η ιδιωτικοποίηση της εταιρείας. Στα χρόνια που πέρασαν δομήθηκε μια αντίληψη και σε επίπεδο τοπικής κοινωνίας ότι τα συνεταιριστικά εργοστάσια είναι ένα βάρος. Για ποιον άραγε και γιατί; Κανείς ποτέ δεν το εξήγησε πειστικά αυτό. Σήμερα, που και η ναυαρχίδα των συνεταιριστικών εργοστασίων θα περάσει στα χέρια ιδιωτών, η τοπική κοινωνία αντιλαμβάνεται σιγά-σιγά το μεγάλο πλήγμα από την ιδιωτικοποίηση αυτή. Είναι αυτό που λέμε: στερνή μου γνώση, να σ' είχα πρώτα.
Οι εργαζόμενοι της ΣΕΚΑΠ έχουν καταθέσει ασφαλιστικά μέτρα κατά της απόφασης της ΑΤΕ, που τους εντάσσει στο καθεστώς των ΔΕΚΟ και θέλει να προχωρήσει σε μείωση των μισθών κατά 30%. Όμως ίσως αυτός να είναι ένας αγώνας οπισθοφυλακής. Γιατί το μείζον είναι μπροστά, η ιδιωτικοποίηση της εταιρείας. Στα χρόνια που πέρασαν δομήθηκε μια αντίληψη και σε επίπεδο τοπικής κοινωνίας ότι τα συνεταιριστικά εργοστάσια είναι ένα βάρος. Για ποιον άραγε και γιατί; Κανείς ποτέ δεν το εξήγησε πειστικά αυτό. Σήμερα, που και η ναυαρχίδα των συνεταιριστικών εργοστασίων θα περάσει στα χέρια ιδιωτών, η τοπική κοινωνία αντιλαμβάνεται σιγά-σιγά το μεγάλο πλήγμα από την ιδιωτικοποίηση αυτή. Είναι αυτό που λέμε: στερνή μου γνώση, να σ' είχα πρώτα.
Τεράστιες πολιτικές ευθύνες
Τα δύο κόμματα εξουσίας έχουν τεράστιες ευθύνες γιατί τα συνεταιριστικά εργοστάσια της Ξάνθης, που ήταν το πνευμόνι της ανάπτυξής της, οδηγούνται σε απαξίωση και μετά στην πώληση. Σήμερα η ΣΕΚΑΠ απασχολεί γύρω στους 200 εργαζόμενους και έχει αυτές τις ημέρες το 4,5% της αγοράς, γιατί βρέθηκε και για λίγες ημέρες εκτός αγοράς, με αποτέλεσμα να χάσει μερίδιο, που σιγά-σιγά το επανακτά. Εργοστάσια που ήταν πάντα κερδοφόρα ακόμη κανείς δεν μπορεί να απαντήσει γιατί θα έπρεπε να ιδιωτικοποιηθούν.
Όπως μας λέει ο Νίκος Καλιαμπάκας αναφερόμενος στη ΣΕΚΑΠ, υπάρχει τεράστια τεχνογνωσία, αλλά υπάρχουν και οι αγορές να απορροφήσουν το προϊόν. Με την έννοια αυτή, μας τονίζει, ο ΣΥΝ υποστηρίζει πως άνετα αυτό το εργοστάσιο θα μπορούσε να δουλέψει πάνω σε υγιείς συνεταιριστικές βάσεις. Το ίδιο θα μπορούσε να ισχύσει και για τα άλλα. Όμως η Ιστορία έδειξε ότι τα δύο κόμματα εξουσίας δεν θέλησαν ποτέ ένα γνήσιο συνεταιριστικό κίνημα, αλλά το είδαν πάντα ως παρακολούθημα των δικών τους κομματικών επιδιώξεων. Γι' αυτή την κατάσταση ευθύνη έχουν και οι μεγαλοσυνδικαλιστές του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας, που ουσιαστικά λειτούργησαν σαν μεταφορείς των κομματικών γραμμών και προσωπικών πολιτικών επιδιώξεων στελεχών των δύο κομμάτων. Όλοι ξέρουν πως η ΣΕΚΑΠ δεν είναι ένα "άταφο πτώμα", αλλά μια επιχείρηση "φιλέτο". Όμως αυτή η επιχείρηση - φιλέτο θα προσθέτει τα κέρδη της όχι στους λογαριασμούς της τοπικής κοινωνίας και των συνεταριστών, αλλά σε κάποιον από τους δύο ιδιώτες που θα είναι ο τυχερός.
Και μια άλλη μάχη "χαρακωμάτων" που τώρα γίνεται είναι για τις θέσεις εργασίας, αλλά και το καθεστώς που κάποιοι παλιότεροι θα αποχωρήσουν. Μια ακόμη θλιβερή ιστορία φτάνει στο τέλος της. Σίγουρα δεν ονειρεύτηκε αυτό ο Μπαλντατζής. Αλλά ελάχιστη σημασία έχει πια το όνειρο του Μπαλντατζή ή και όλων εκείνων των συνεταιριστών που ίδρυσαν τη ΣΕΚΕ, τη ΣΕΚΑΠ, τη Ροδόπη.
Όπως μας λέει ο Νίκος Καλιαμπάκας αναφερόμενος στη ΣΕΚΑΠ, υπάρχει τεράστια τεχνογνωσία, αλλά υπάρχουν και οι αγορές να απορροφήσουν το προϊόν. Με την έννοια αυτή, μας τονίζει, ο ΣΥΝ υποστηρίζει πως άνετα αυτό το εργοστάσιο θα μπορούσε να δουλέψει πάνω σε υγιείς συνεταιριστικές βάσεις. Το ίδιο θα μπορούσε να ισχύσει και για τα άλλα. Όμως η Ιστορία έδειξε ότι τα δύο κόμματα εξουσίας δεν θέλησαν ποτέ ένα γνήσιο συνεταιριστικό κίνημα, αλλά το είδαν πάντα ως παρακολούθημα των δικών τους κομματικών επιδιώξεων. Γι' αυτή την κατάσταση ευθύνη έχουν και οι μεγαλοσυνδικαλιστές του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας, που ουσιαστικά λειτούργησαν σαν μεταφορείς των κομματικών γραμμών και προσωπικών πολιτικών επιδιώξεων στελεχών των δύο κομμάτων. Όλοι ξέρουν πως η ΣΕΚΑΠ δεν είναι ένα "άταφο πτώμα", αλλά μια επιχείρηση "φιλέτο". Όμως αυτή η επιχείρηση - φιλέτο θα προσθέτει τα κέρδη της όχι στους λογαριασμούς της τοπικής κοινωνίας και των συνεταριστών, αλλά σε κάποιον από τους δύο ιδιώτες που θα είναι ο τυχερός.
Και μια άλλη μάχη "χαρακωμάτων" που τώρα γίνεται είναι για τις θέσεις εργασίας, αλλά και το καθεστώς που κάποιοι παλιότεροι θα αποχωρήσουν. Μια ακόμη θλιβερή ιστορία φτάνει στο τέλος της. Σίγουρα δεν ονειρεύτηκε αυτό ο Μπαλντατζής. Αλλά ελάχιστη σημασία έχει πια το όνειρο του Μπαλντατζή ή και όλων εκείνων των συνεταιριστών που ίδρυσαν τη ΣΕΚΕ, τη ΣΕΚΑΠ, τη Ροδόπη.
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Οι όροι χρήσης που ισχύουν για τη δημοσίευση των σχολίων, έχουν ως εξής:
- Σχόλια τα οποία είναι υβριστικά ή περιέχουν χαρακτηρισμούς ή ανώνυμες καταγγελίες που δεν συνοδεύονται από αποδείξεις θα αφαιρούνται από τα Προμαχιώτικα Νεα .
- Τα Προμαχιώτικα Νέα διατηρούν το δικαίωμα να αφαιρέσουν οποιοδήποτε σχόλιο θεωρούν ότι εμπίπτει στις παραπάνω κατηγορίες.
- Τα Προμαχιώτικα Νέα δεν παρεμβαίνουν σε καμία περίπτωση για να αλλοιώσουν το περιεχόμενο ενός σχολίου.
- Τα σχόλια αναγνωστών σε καμιά περίπτωση δεν αντιπροσωπεύουν τα Προαχιώτικα Νέα.
- Με την αποστολή ενός σχολίου αυτόματα αποδέχεστε τους όρους χρήσης .
H συντακτική ομάδα των Προμαχιώτικων Νέων.