ΤΗΣ ΧΡΥΣΑΣ ΝΑΝΟΥ
Περισσότερα από 4.000 χρόνια φαίνεται ότι μετρά η παραγωγή και η χρήση αρωμάτων στη Μακεδονία.
Πίσω στη μακρινή Υστερη Εποχή του Χαλκού (1700-1100 π.Χ.), οι κάτοικοι της Θεσσαλονίκης και άλλων περιοχών της Βόρειας Ελλάδας έδειχναν ιδιαίτερη μέριμνα για τον καθαρισμό του σώματός τους και την περιποίηση της ομορφιάς τους, χρησιμοποιώντας ντόπιας παραγωγής έλαια από φυτά όπως το λινάρι, η παπαρούνα, το σινάπι και η λαλλεμάντια.
Η χρήση αρωματικών ελαίων και αλοιφών μάλιστα, όπως αποδεικνύει πρόσφατη έρευνα, ήταν διαδεδομένη στην αρχαία Μακεδονία πολύ πριν αρχίσουν οι επαφές με το μυκηναϊκό κόσμο. Πρόκειται για ένα ερευνητικό πρόγραμμα μιας διεθνούς ομάδας επιστημόνων από διάφορα ερευνητικά ιδρύματα της Ελλάδας και της Αγγλίας με επικεφαλής τον καθηγητή Αρχαιολογίας του ΑΠΘ Στέλιο Ανδρέου.
Τα αποτελέσματα της έρευνας παρουσιάστηκαν πρόσφατα σε διεθνές συνέδριο με θέμα «Διατροφή, Οικονομία και Κοινωνία στον Ελληνικό Χώρο», που διοργάνωσαν στην Αθήνα το Ολλανδικό Ινστιτούτο και η Ελληνική Αρχαιομετρική Εταιρεία. Η εισήγηση της διεθνούς ομάδας είχε τον ευρηματικό τίτλο «”Βρωμεροί” βάρβαροι ή αρωματισμένοι ιθαγενείς; Μία έρευνα για τη χρήση ελαίων και αλοιφών στη Βόρεια Ελλάδα της Υστερης Εποχής του Χαλκού». Μεταξύ άλλων, η έρευνα δίνει και ενδιαφέρουσες μαρτυρίες για τις επαφές μεταξύ Βορρά και Νότου κατά το δεύτερο μισό της δεύτερης χιλιετίας π.Χ.
Η ευρεία χρήση και η κυκλοφορία του λαδιού στο μυκηναϊκό κόσμο, με τη μορφή αρωματικών ελαίων και αρωματικών αλοιφών, είναι γνωστή στους επιστήμονες. Εξίσου γνωστή είναι η συμβολική σημασία της χρήσης των ουσιών αυτών σε τελετές από έρευνες που έχουν γίνει σε οικισμούς και νεκροταφεία του κεντρικού και νότιου Αιγαίου.
Μυκηναϊκή ή ντόπια παράδοση;
Ηταν βασισμένη στη μυκηναϊκή παράδοση η παραγωγή και χρήση των ελαίων και των ελαιωδών αλοιφών στη Βόρεια Ελλάδα; Η μήπως μια τέτοια παράδοση υπήρχε στο Βορρά πριν από την έναρξη των μυκηναϊκών επαφών και στο πλαίσιο των μεταβαλλόμενων κοινωνικών και ιδεολογικών συνθηκών εντάθηκε μέσα από την υιοθέτηση ορισμένων «εξωτικών» αγγείων και συνταγών; Κι ακόμη: Ηταν εφικτή η τοπική παραγωγή αρωματικών ελαίων, παρά την απουσία της ελιάς, του κατεξοχήν προϊόντος που χρησιμοποιούνταν για το σκοπό αυτό στον ελληνικό Νότο;
Τα ερωτήματα αυτά απασχόλησαν τους επιστήμονες που συμμετείχαν στη διεπιστημονικού χαρακτήρα αυτή έρευνα, η οποία περιελάμβανε τα αποτελέσματα αρχαιολογικής ανασκαφής και μελέτης του υλικού, αρχαιοβοτανικής έρευνας σε διάφορους οικισμούς της Εποχής του Χαλκού στην κεντρική Μακεδονία και χημικών αναλύσεων για τον προσδιορισμό των οργανικών υπολειμμάτων που διατηρούνται στα πήλινα δοχεία της Υστερης Εποχής του Χαλκού (1700-1100 π.Χ.) από την Τούμπα Θεσσαλονίκης.
Μια μικρή ομάδα από χειροποίητους, διακοσμημένους και απλούς κανθαροειδείς αμφορίσκους, που χρονολογείται πριν από την πρώτη εμφάνιση των μυκηναϊκών αγγείων στη Μακεδονία, έχει αναγνωριστεί ως δοχεία ελαίων. Η ανάλυση οργανικών υπολειμμάτων, που εφαρμόστηκε σε κανθαροειδείς αμφορίσκους και ντόπια μυκηναϊκού στιλ δοχεία από την Τούμπα της Θεσσαλονίκης έδωσε θετικά αποτελέσματα όσον αφορά τη χρήση τους ως δοχείων ελαίου και/ ή ζωικών λιπών. Επιπλέον, τα αρχαιοβοτανικά δεδομένα από τη Βόρεια Ελλάδα δείχνουν μια αυξημένη παρουσία φυτών με σπόρους πλούσιους σε έλαια, όπως: λινάρι, παπαρούνα (μήκων υπνοφόρος), σινάπι (μουστάρδα) και λαλλεμάντια (φυτό που δεν είναι αυτοφυές στην Ευρώπη και φαίνεται ότι ήρθε από την Ανατολή). Τα φυτά αυτά, απανθρακωμένοι σπόροι των οποίων έχουν εντοπιστεί σε περιοχές όπως η Ασσηρος Λαγκαδά, το Αρχοντικό Γιαννιτσών και ο Μακρύγιαλος Πιερίας, χρησιμοποιούνταν εκτός από τους καλλωπιστικούς λόγους και στην ιατρική και κάποια από αυτά και στη μαγειρική.
Εκτός από την αυξημένη χρήση φυτών που παράγουν έλαια στο τέλος της Υστερης Εποχής του Χαλκού στη Βόρεια Ελλάδα, την εντατικοποίηση της χρήσης αρωματικών στην περιοχή μαρτυρά και η αυξημένη παρουσία μυροδοχείων μυκηναϊκού τύπου, τα οποία αντικατέστησαν σταδιακά τα ντόπια αγγεία.
Με βάση τα στοιχεία που ανέλυσαν οι επιστήμονες, θεωρείται πιθανό ότι τα έλαια με τη μορφή αρωμάτων και αλοιφών παράγονταν και χρησιμοποιούνταν στη Βόρεια Ελλάδα πολύ πριν από την έναρξη των επαφών της με το μυκηναϊκό κόσμο. Επιπλέον, η εμφάνιση των μυκηναϊκού τύπου μυροδοχείων στην Υστερη Εποχή του Χαλκού σε ταφικά σύνολα στο βορειοδυτικό Αιγαίο δείχνει την εισαγωγή μίας νέας «εθιμοτυπίας» και ενδεχομένως κάποιων επιπλέον προϊόντων. Οι εξελίξεις αυτές σηματοδοτούν πιθανώς την εντατικοποίηση των τελετών που σχετίζονται με τον καθαρισμό του σώματος και με την περιποίηση της ομορφιάς, η οποία αναπτύχθηκε στη σύνθετη κοινωνικοπολιτική ατμόσφαιρα κατά τη διάρκεια των τελευταίων αιώνων της Υστερης Εποχής του Χαλκού.
Στη διεθνή ομάδα επιστημόνων συμμετείχαν οι καθηγητές: Στ. Ανδρέου και Σ. Βαλαμώτη (ΑΠΘ), Τζ. Τζόουνς (Πανεπιστήμιο Σέφιλντ), Σ. Χέρον και Μ. Ρούμπου (Πανεπιστήμιο Μπράντφορντ), Β. Κυριατζή (Βρετανική Σχολή Αθηνών). Η έρευνα χρηματοδοτήθηκε από το Ινστιτούτο Αιγιακής Προϊστορίας των ΗΠΑ.
Πηγή: aggelioforos.gr
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Οι όροι χρήσης που ισχύουν για τη δημοσίευση των σχολίων, έχουν ως εξής:
- Σχόλια τα οποία είναι υβριστικά ή περιέχουν χαρακτηρισμούς ή ανώνυμες καταγγελίες που δεν συνοδεύονται από αποδείξεις θα αφαιρούνται από τα Προμαχιώτικα Νεα .
- Τα Προμαχιώτικα Νέα διατηρούν το δικαίωμα να αφαιρέσουν οποιοδήποτε σχόλιο θεωρούν ότι εμπίπτει στις παραπάνω κατηγορίες.
- Τα Προμαχιώτικα Νέα δεν παρεμβαίνουν σε καμία περίπτωση για να αλλοιώσουν το περιεχόμενο ενός σχολίου.
- Τα σχόλια αναγνωστών σε καμιά περίπτωση δεν αντιπροσωπεύουν τα Προαχιώτικα Νέα.
- Με την αποστολή ενός σχολίου αυτόματα αποδέχεστε τους όρους χρήσης .
H συντακτική ομάδα των Προμαχιώτικων Νέων.