Λαγκαδιά
Η Λαγκαδιά, η παλιά Λούτζεν ή Λούγκουντσα, βρίσκεται σε μικρή απόσταση, 2 περίπου χιλιομέτρων, βόρεια της Περίκλειας και σε ύψος 610 μέτρων. Είναι ίσως το πιο φτωχό από τα βλαχομογλενίτικα χωριά και παρουσιάζει μία πραγματικά φθίνουσα εικόνα. Οι περισσότεροι από τους ελάχιστους πια κατοίκους που έχουν απομείνει ζουν κυρίως από την κτηνοτροφία. Σώζονται αρκετά από τα παλιά χαρακτηριστικά παραδοσιακά σπίτια. Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου, που υπήρχε μέσα στο χωριό, βρισκόταν στη θέση του σχολείου και κάηκε το 1908. Η άλλη εκκλησία του χωριού, αυτή των Αγίων Αναργύρων ( Σφίτι Βρατς), βρίσκεται στο νεκροταφείο και σύμφωνα με επιγραφή κτίστηκε το 1863.
Κατά τη διάρκεια του 19" αιώνα, η Λαγκαδιά ήταν τσιφλίκι μουσουλμάνων. Κατά πάσα πιθανότητα, η Λαγκαδιά έγινε τσιφλίκι, όπως και η διπλανή Περίκλεια, ύστερα από πιέσεις των εξισλαμισμένων Βλάχων «μπέηδων» της γειτονικής Νώτιας. Λίγο πιο πάνω από τη Λαγκαδιά, υπήρχε άλλοτε ένας παλαιότερος οικισμός, γνωστός με το όνομα Κατούνα. Από εκεί φαίνεται πως προερχόταν ένα τουλάχιστον μέρος των κατοίκων της Λαγκαδιάς. Η Κατούνα ήταν ήδη έρημη από το β' μισό του 19"" αιώνα. Το τοπωνύμιο Κατούνα μας οδηγεί στη σκέψη πως ο οικισμός αυτός ήταν μία πρώην κτηνοτροφική εγκατάσταση. Θα μπορούσαμε να υποθέσουμε πως η Κατούνα ήταν ένας απόμερος κτηνοτροφικός οικισμός, όπου είχε αποτραβηχτεί μία ομάδα Βλαχομογλενιτών, προσπαθώντας να προστατευτούν από τις διαθέσεις των ομόγλωσσων μουσουλμάνων της Νώτιας, οι οποίοι είχαν καταπατήσει και κατείχαν όλα τα πεδινά μέρη στη Μικρή Καρατζόβα. Στα τέλη του 19°" και στις αρχές του 20ου αιώνα, οι φτωχοί κολίγοι της Λαγκαδιάς άρχισαν να γνωρίζουν καλύτερες μέρες. Στη βελτίωση της κατάσταση τους θα πρέπει να συνέβαλε και η αλλαγή ιδιοκτήτη. Το χωριό παρήγαγε σημαντικές ποσότητες κουκουλιών και είχε αξιόλογη αγροτοκτηνοτροφική παραγωγή. Ανάμεσα τους υπήρχαν κάποιοι τεχνίτες, όπως κτίστες, σαπουντζήδες και σιδεράδες. Εκείνη την εποχή ίσως υπήρχαν 1.400 κάτοικοι, 200 οικογένειες. 26 Αρκετά χρόνια πριν το τέλος του 19ου αιώνα στο χωριό υπήρχε ήδη κάποιο μικρό ελληνικό γραμματοσχολείο, το οποίο φαίνεται πως λειτουργούσε με τη βοήθεια του μοναστηριού του Αρχάγγελου Μιχαήλ.
Όπως και στα γύρω μογλενίτικα χωριά, η περίοδος προόδου που γνώρισε η Λαγκαδιά, προς τα τέλη του 19ου αιώνα, σταμάτησε με την εντατικοποίηση της δράσης των Βούλγαρων κομιτατζήδων και της ρουμανικής προπαγάνδας. Η ρουμανική προπαγάνδα εμφανίζεται δυναμικότερα στα 1898, όταν προσπάθησε να ιδρύσει και να λειτουργήσει και εδώ ρουμανικό σχολείο. Το 1900 ο ρουμανοδάσκαλος διώχθηκε βίαια από το χωριό, όπως βίαια είχε διωχθεί και ο ελληνοδάσκαλος. Το σχολικό κτίριο κατοχυρώθηκε στην ελληνορθόδοξη κοινότητα του χωριού. Μέχρι τότε μόνο πέντε οικογένειες είχαν παραμείνει πιστές στο Πατριαρχείο και τις ελληνικές θέσεις. Εκείνη τη χρονιά επέστρεψαν στο Πατριαρχείο άλλες 20 οικογένεια έτσι στο ελληνικό σχολείο φοιτούσαν περίπου 20 μαθητές. Στη μεταστροφή αυτή βοήθησε η εξαγορά από τις ελληνικές προξενικές αρχές του μουσουλμάνου επιστάτη του χωριού και άλλων προσώπων, οι οποίοι είχαν εξαγοραστεί από τη ρουμανική προπαγάνδα. Επιπλέον, οι οθωμανικές αρχές αναγνώρισαν την κυριότητα ολόκληρου του σχολικού κτιρίου από την ελληνική κοινότητα.
Στις 2 Νοεμβρίου του 1904 Βούλγαροι κομιτατζήδες, υπό την καθοδήγηση και την υποστήριξη των ρουμανιζόντων του χωριού, εισέβαλαν στη Λαγκαδιά, έκαψε το σπίτι του ιερέα Στογιάννη και επιχείρησαν να τον δολοφονήσουν. Μη βρίσκοντας τον ίδιο και μετά από σκληρά βασανιστήρια, σκότωσαν τελικά την πρεσβυτέρα του, τον τρίχρονο γιο του Γεώργιο και τον Νικόλαο Ρογκότη. Τραυμάτισαν σοβαρά τη νύφη του Παπαστογιάννη, το Γεώργιο Ρογκότη και τον Άγγελο Μπάτσιο.
Κατά τη διάρκεια των μαχών του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, η πρώτη γραμμή τον μετώπου περνούσε δίπλα από το χωριό. Από το καλοκαίρι του 16 μέχρι τα τέλη του 1918 η Λαγκαδιά εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους της. Σε μία από τις πρώτες επιθέσεις του βουλγαρικού στρατού, το σύνολο σχεδόν των κατοίκων εκκενώθηκε από τους Βούλγαρους και σκόρπισε στη σημερινή π.Γ.Δ.Μ. και τη Βουλγαρία. Στα δύο και πλέον αυτά χρόνια, το μεγαλύτερο μέρος των σπιτιών του έρημου χωριού καταστράφηκε. Μετά τις ταλαιπωρίες του Μακεδονικού Αγώνα και του Α΄ παγκοσμίου πολέμου, η κατάσταση στη Λαγκαδιά ήταν πραγματικά τραγική και έτσι η προπαγάνδα επαναδραστηριοποιήθηκε.
Κατά την περίοδο της κατοχής (1941 - 1945 Β' Παγκόσμιος πόλεμος) τα χωριά ήταν υπό της Γερμανικής κατοχής. Στην μεθόριο της Δημοκρατίας των Σκοπίων ήταν Βουλγαρικές δυνάμεις οι οποίες συνεχώς έκαναν επιδρομές κατά του άμαχου πληθυσμού. Σε μια από αυτές στις 17 Ιανουαρίου 1944 εισέβαλε στην περιοχή μια ταξιαρχία Βουλγάρικων στρατευμάτων και στην διαδρομή σκότωσε 7 άτομα από τον άμαχο πληθυσμό του χ. Περίκλεια. Στην συνέχεια κινήθηκαν προς το χ. Λαγκαδιά, εκεί σκότωσαν τον εθνομάρτυρα και Μακεδονομάχο Παπά-Νώε και 17 κατοίκους.
Στις 19 Ιανουαρίου του 1944 ένα βουλγαρικό στρατιωτικό απόσπασμα μπήκε στο χωριό, σκότωσε 7 άτομα και έκαψε το σπίτι του δασκάλου Παρηγορίδη. Την επόμενη μέρα επέστρεψαν και έκαψαν το σχολείο. Λίγες μέρες αργότερα επιτέθηκαν και πάλι στο χωριό και σκότωσαν 10 ακόμη άτομα. Αυτή τη φορά έβαλαν φωτιά σε όλα τα σπίτια του χωριού.
Κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου πολλές από τις οικογένειες του χωριού πέρασαν τα σύνορα και ακολούθησαν τη μοίρα των πολιτικών προσφύγων. Ελάχιστοι από αυτούς μπόρεσαν να επιστρέψουν. Αρκετοί κατέφυγαν τότε στη γειτονική Ούμα και από εκεί στη Γευγελή, όπου ακόμη υπάρχουν άνθρωποι με καταγωγή από τη Λαγκαδιά. Την ίδια περίοδο κάποιες οικογένειες εκκενώθηκαν και πέρασαν τα χρόνια του Εμφυλίου στον Αρχάγγελο. Μετά το 1951 ελάχιστες οικογένειες επέστρεψαν και ξαναέδωσαν ζωή στο σχεδόν διαλυμένο χωριό. Σήμερα στη Λαγκαδιά δεν υπάρχουν περισσότερες από 20 οικογένειες, ενώ το σχολείο της δε λειτουργεί πια. Από τους παλιούς Βλαχομογλενίτες της Λαγκαδιάς έχουν παραμείνει μόνο 4 με 5 οικογένειες, ενώ 1 οικογένεια έχει καταγωγή από τους Πόντιους πρόσφυγες. Μετά το 1950 εγκαταστάθηκαν και κάποιες οικογένειες Σαρακατσαναίων, που είχαν άλλοτε τις θερινές τους εγκαταστάσεις στις γύρω ορεινές περιοχές. όπως και κάποιες βλαχομογλενίτικες οικογένειες από την Περίκλεια και τον Αρχάγγελο.
Με πληροφορίες από
https://www.facebook.com/Perikleia/posts/146816618809057
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Οι όροι χρήσης που ισχύουν για τη δημοσίευση των σχολίων, έχουν ως εξής:
- Σχόλια τα οποία είναι υβριστικά ή περιέχουν χαρακτηρισμούς ή ανώνυμες καταγγελίες που δεν συνοδεύονται από αποδείξεις θα αφαιρούνται από τα Προμαχιώτικα Νεα .
- Τα Προμαχιώτικα Νέα διατηρούν το δικαίωμα να αφαιρέσουν οποιοδήποτε σχόλιο θεωρούν ότι εμπίπτει στις παραπάνω κατηγορίες.
- Τα Προμαχιώτικα Νέα δεν παρεμβαίνουν σε καμία περίπτωση για να αλλοιώσουν το περιεχόμενο ενός σχολίου.
- Τα σχόλια αναγνωστών σε καμιά περίπτωση δεν αντιπροσωπεύουν τα Προαχιώτικα Νέα.
- Με την αποστολή ενός σχολίου αυτόματα αποδέχεστε τους όρους χρήσης .
H συντακτική ομάδα των Προμαχιώτικων Νέων.