Η εσωτερική μετανάστευση και οι Προμαχιώτες στις περασμένες δεκαετίες.

ΦΩΤΟ. Νεαρός Προμαχιώτης(Βαγγέλης Μυλωνάς) στον κάμπο της Σκύδρας.

Εκτός από το μεγάλο κύμα μετανάστευσης, που εκδηλώθηκε την δεκαετία του 1960 κυρίως, κατά την οποία πολλοί Έλληνες-και Προμαχιώτες- άφησαν τα πατρώα εδάφη, για να αναζητήσουν καλύτερες συνθήκες ζωής, και μετακινήθηκαν σε ξένες χώρες, κυρίως Γερμανία, Αμερική και Αυστραλία, υπήρχε και ένα ιδιότυπο μικρότερο κύμα εσωτερικής μετανάστευσης.

Πολλοί κάτοικοι του χωριού, μη έχοντας δουλειά στα κακοτράχαλα και μικρά επί το πλείστον χωραφάκια τους, άφηναν το χωριό και αναζητούσαν μεροκάματο σε άλλα πλουσιότερα χωριά της κεντρικής Μακεδονίας, όπου υπήρχε μεγάλη προσφορά εργασίας.

Το φαινόμενο εκδηλώθηκε κυρίως τις δεκαετίες '70 και '80 κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

Στα βαμβακοχώρια της Χαλκηδόνας.

Στα χωριά του κάμπου της Χαλκηδόνας, καλλιεργούσαν μεγάλες εκτάσεις με βαμβάκι και επειδή η μηχανές συλλογής ήταν σπάνιες, απαιτούνταν εργατικά χέρια, τα οποία οι γαιοκτήμονες τα έβρισκαν στους κατοίκους των Προμάχων.

Έτσι οι κάτοικοι, κυρίως γυναίκες, δημιουργούσαν μικρές ομάδες-συνεργεία, αποτελούμενα συνήθως από 4-5 άτομα, και αφού έκλειναν συμφωνία με τα αφεντικά, άφηναν τις οικογένειές τους και μετανάστευαν στα βαμβακοχώρια, όπου και παρέμεναν εργαζόμενοι εκεί μέχρι το τέλος της συγκομιδής.

Αξέχαστες είναι οι εικόνες των γυναικών, που έχοντας μια μεγάλη βαλίτσα η έναν μπόγο με τα απαραίτητα, να περιμένουν στην πλατεία του χωριού, το παλιάς τεχνολογίας λεωφορείο, το οποίο θα φορτώσουν στην οροφή του με τις αποσκευές τους και θα αναχωρήσουν για ένα μήνα περίπου, αποχαιρετώντας τα μικρά παιδιά τους κλαίγοντας.

Να τονίσουμε ότι οι Προμαχιώτισσες εργάτριες, ήταν περιζήτητες τα χρόνια εκείνα, γιατί εκτός της εργατικότητάς τους, ήταν φιλότιμες και τιμούσαν το μεροκάματο που πληρώνονταν.

Επίσης έντονες ήταν και οι εικόνες από την επιστροφή τους, ένα μήνα μετά, όπου η πλατεία αντηχούσε από γέλια και καλωσορίσματα, και φυσικά το γεμάτο πορτοφόλι από τον μόχθο των νοικοκυρών, έδινε ανακούφιση στον φτωχικό προϋπολογισμό του κάθε σπιτιού.

Στα καπνοχώραφα του βάλτου.

Παρόμοιες εικόνες εμφανίζονταν και στα τέλη του καλοκαιριού, όταν μπουλούκια γυναικών-εργατριών, μετακινούνταν στα χωριά της Κρύας Βρύσης και της Ημαθίας, στα φημισμένα καπνοχωριά.

Έχοντας τελειώσει ή κοντεύοντας να τελειώσουν τη δική τους μικρή καπνοπαραγωγή, οι κάτοικοι αφού έκλειναν συμφωνίες με τους μεγάλους καπνοπαραγωγούς των χωριών του βάλτου, πήγαιναν εκεί και για τρεις τέσσερις εβδομάδες, εργάζονταν από το πρωί μέχρι το βράδυ στα γεμάτα υγρασία χωράφια.

Κοινή πεποίθηση όλων την εποχή εκείνη, η "μπέσα", που υπήρχε και η αξιοπρεπής στάση και συμπεριφορά τόσο των αφεντικών, όσο και των προκομένων Προμαχιωτών εργατών.

Δύσκολες συνθήκες εργασίας, με την πρωινή δροσιά να τρυπάει τα κόκαλα των εργατών, που γεμίζοντας ολόκληρες καρότσες με τον ευλογημένο καπνό, και στη συνέχεια το ολοήμερο "αρμάθιασμα" και κρέμασμά του, στις τεράστιες λαμαρινένιες αποθήκες, κάτω από τον καυτό καλοκαιρινό ήλιο.

Οι φιλότιμες εργάτριες σφίγγοντας τα δόντια, έφερναν σε πέρας την αποστολή τους και μετά από πολλές ημέρες επέστρεφαν στις οικογένειές τους, χαρούμενες και με τον μόχθο τους στα φουσκωμένα πορτοφόλια, για να ανακουφίσουν τις πολλές υποχρεώσεις του νοικοκυριού.

Στα ροδάκινα των χωριών της Σκύδρας.

Ο πλούσιος κάμπος της Σκύδρας με τα πολλά ροδάκινα, ήταν επίσης πόλος έλξης πολλών Προμαχιωτών εργατών.

Εδώ συνήθως πήγαιναν νεαρά παλικαράκια του χωριού, κυρίως για να βγάλουν το χαρτζιλίκι τους και να μην επιβαρύνουν την οικογένειά τους, μένοντας στο χωριό άνεργοι.

Κάθε καλοκαίρι, τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο πολλά μπουλούκια νέων του χωριού μετανάστευαν στα χωριά του κάμπου και συνήθως μη έχοντας κλείσει κάποια συμφωνία, πήγαιναν στα τυφλά και με την ελπίδα, ότι κάποιο "αφεντικό" θα τους πάρει στη δούλεψή του και θα βγάλουν μεροκάματο.

Οι περισσότεροι βέβαια έβρισκαν αμέσως δουλειά, μιας και οι Προμαχιώτες εργάτες φημίζονταν, υπήρχαν όμως περιπτώσεις που αρκετοί δεν τα κατάφερναν και αναγκάζονταν να ψάχνουν για μέρες "αφεντικό".

Είναι πασίγνωστο το ξενοδοχείο "Τα Αστέρια", όπως αποκαλούσαν το γήπεδο του Προφήτη Ηλία στο οποίο αναγκάζονταν να διανυχτερεύσουν πολλοί.

Επίσης είναι γνωστές και οι εικόνες των νεαρών, που έχοντας βγάλει 5-6 μεροκάματα να μένουν "ταπί", ξοδεύοντας όλο τον μόχθο τους στα πάρα πολλά πανηγύρια, που γίνονταν τις μέρες εκείνες στα χωριά της Σκύδρας.

Στα Λάδια της Σπάρτης.

Εδώ πήγαιναν ομάδες μεγαλύτερων σε ηλικία Προμαχιωτών , κατόπιν συμφωνίας με το αφεντικό, γιατί ήταν μακρινό το ταξίδι και οι ομάδες αποτελούνταν από 5-6 άτομα.

Ήταν δύσκολη και επίπονη δουλειά με τους εργάτες να επιδίδονται και στο μάζεμα της ελιάς, αλλά και στο ελαιοτριβείο, όπου παράγονταν το παρθένο ελαιόλαδο.

Η δραστηριότητα εξασκούνταν τον χειμώνα και οι συνθήκες ήταν δύσκολες μεν, οι εργατικοί όμως Προμαχιώτες δεν "μασούσαν" και με την φιλοτιμία τους έκαναν τους σκληροτράχηλους Σπαρτιάτες, να μιλούν με τα πιο κολακευτικά λόγια γι αυτούς.

Σημείο αναφοράς βέβαια είναι οι βραδυνές μαζώξεις, όπου Προμαχιώτες και Σπαρτιάτες γίνονταν μια παρέα στα καφενεία και στα ελαιοτριβεία και με τη συνοδεία Μπαχοβίτικου τσίπουρου και Σπαρτιάτικης φέτας ψωμιού, εμποτισμένης με παρθένο ελαιόλαδο, το γλέντι απογειωνόταν μέχρι τις πρωινές ώρες.

Επίσης έντονες είναι και οι εικόνες της επιστροφής στο χωριό, όπου εκτός από τα αρκετά χρήματα που έφερναν οι κάτοικοι, η πλατεία γέμιζε και με βαρέλια γεμάτα από τον ευλογημένο καρπό της ελιάς, για να μοιραστεί ή να πουληθεί σε κατοίκους που επιθυμούσαν

Σας παρουσιάσαμε λίγες μόνο δραστηριότητες των άξιων και εργατικών κατοίκων, οι οποίοι θέλοντας να ενισχύσουν το οικογενειακό τους εισόδημα και να καλυτερέψουν τη ζωή τους, δεν δίσταζαν να μεταναστεύσουν σε μακρινά μέρη αποδεικνύοντας την προκοπή και την εργατικότητά τους.

Παρόμοιες δράσεις γίνονταν και για την συλλογή μήλων, πορτοκαλιών και άλλων εποχιακών φρούτων, καθώς επίσης και πολλά μπουλούκια από φημισμένους οικοδόμους, χτίστες και πετράδες, που περιόδευαν ανά την Ελλάδα βάζοντας το λιθαράκι τους και εξοικονομώντας τα προς του ζην.
Άξια λόγου είναι και η μετανάστευση νεαρών ζευγαριών , που μαζικά μετανάστευσαν στη Νάουσα, στα φημισμένα κλωστοϋφαντουργεία, όπου διέπρεψαν με την συνέπεια και την εργατικότητά τους επί δυο δεκαετίες.

Δυστυχώς, λόγω της κατάντιας στην οποία έχει περιέλθει η χώρα μας, τα φαινόμενα των δεκαετιών '70 και '80 παρατηρούνται και στις μέρες μας, σημάδι της ανικανότητας των πολιτικών, που εφαρμόστηκαν τα τελευταία χρόνια, που αντί η χώρα μας να πάει μπροστά, κάνει δυστυχώς βήματα προς τα πίσω.. 

Posted in: ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ , ΤΟΠΙΚΑ