Παράδοση: Έκθεση Γ΄ Λυκείου

Παράδοση ονομάζουμε το σύνολο αλλά και το καθένα χωριστά από τα στοιχεία του παρελθόντος ενός πολιτισμού, που διασώζονται προφορικά και μεταδίδονται από στόμα σε στόμα και από γενιά σε γενιά.
Λαϊκή παράδοση είναι η παράδοση που περιλαμβάνει το σύνολο των έργων ή των δραστηριοτήτων που εκφράζουν τον λαό και χαρακτηρίζεται από ανωνυμία, τυποποίηση, συλλογικότητα κ.ά.
Παραδόσεις: τα ήθη και τα έθιμα, οι καθιερωμένες αρχές και συνήθειες, ηθικές αντιλήψεις κ.λπ., που μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά.   

«Η Ελλάδα, έχω καταλήξει από καιρό σ’ αυτό το συμπέρασμα, είναι μια συγκεκριμένη αίσθηση -θ’ άξιζε να βρεθεί γι’ αυτήν ένα γραμμικό σύμβολο-  που η ανάλυσή της, η εύρεση των αντιστοιχιών της σ’ όλους τους τομείς, αναπαράγει αυτόματα και σε κάθε στιγμή την ιστορία της, τη φύση της, τη φυσιογνωμία της.» Οδυσσέας Ελύτης

Η έννοια της παράδοσης, η οποία επί της ουσίας περιλαμβάνει όχι μόνο τα προφορικώς μεταδιδόμενα στοιχεία, αλλά κι εκείνα που εμπεριέχονται σε γραπτά κείμενα, όπως και στοιχεία του υλικού πολιτισμού, αποτελεί το συνεκτικό δεσμό με το παρελθόν, που επιτρέπει στους πολίτες του σήμερα να σχηματίζουν μια εικόνα για τις ιδέες, τις απόψεις, τις αντιλήψεις και τα επιτεύγματα των απώτερων και απώτατων προγόνων τους. Ιδίως στην περίπτωση της Ελλάδας η παράδοση είναι ευρύτατη, όσο και η μακραίωνη ιστορία του ελληνικού λαού, και εμπεριέχει στοιχεία από διάφορες περιόδους, όπως είναι οι αρχές του πρόσφατα σχηματισμένου ελληνικού κράτους, η τουρκοκρατία, τα χρόνια του Βυζαντίου, η ρωμαϊκή και η ελληνιστική περίοδος και φυσικά η αρχαία Ελλάδα. Προκύπτει, έτσι, ένα πλούσιο κράμα στοιχείων, που αντανακλούν σε κάθε περίπτωση τις καλύτερες ποιότητες του ελληνικού έθνους, όπως είναι η άκαμπτη αγωνιστικότητα, η ακατάβλητη δύναμη επιβίωσης και γόνιμης αφομοίωσης ετερόκλητων επιδράσεων, η απαράμιλλη καλαισθησία, το δημοκρατικό πνεύμα, η φιλοσοφική αναζήτηση, η τοποθέτηση του ανθρώπου στο κέντρο του ενδιαφέροντος, μα και η χριστιανική αλληλεγγύη και φιλανθρωπία, που δέθηκε από ένα σημείο και μετά αξεδιάλυτα με την ελληνική συνείδηση.

Η προσφορά της παράδοσης

- Η παράδοση αποτελεί στοιχείο καθορισμού και διασφάλισης της ιδιαίτερης ταυτότητας ενός έθνους. Μέσα από τη διαδικασία μεταβίβασης διαχρονικών στοιχείων συμπεριφοράς, αντίληψης, ηθικότητας και αξιών, επιτυγχάνεται η διαμόρφωση και εδραίωση του ξεχωριστού εκείνου χαρακτήρα του λαού, που τον διαχωρίζει από τους άλλους και καθορίζει τα όρια της μοναδικότητάς του. Είναι σαφές, άλλωστε, πως ένας από τους βασικούς παράγοντες που προσδίδει σε κάθε λαό μια διαφορετική και ευδιάκριτη ποιότητα είναι ακριβώς η παράδοσή του.
Αν, μάλιστα, αναλογιστούμε τις πιέσεις που δέχονται οι διάφορες εθνότητες στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης να αφεθούν σε μια σαρωτική εξομοίωση, που θα προσδώσει σε όλους τους ανθρώπους μια κοινή δυτικότροπη συμπεριφορά και αντίληψη, κατανοούμε πόσο σημαντική είναι αυτή η ιδιαίτερη αίσθηση ταυτότητας που πηγάζει από την παράδοση του κάθε λαού.
Η κάθε εθνότητα, λοιπόν, βασίζεται στην ιδιαίτερη παράδοσή της προκειμένου να αντλήσει τα αναγκαία στοιχεία για να αντισταθεί στα εξομοιωτικά κελεύσματα των ισχυρών δυτικών κοινωνιών. Κι η αντίσταση αυτή είναι καίριας σημασίας διότι κάθε έθνος έχει διαγράψει τη δική του πορεία κι έχει τα δικά του μοναδικά επιτεύγματα, τα οποία δεν θα πρέπει να θυσιάσει στο όνομα μιας κοινής και ουδέτερης παγκόσμιας ταυτότητας που εξυπηρετεί επί της ουσίας μόνο τις πανίσχυρες δυτικές οικονομίες στην επιθυμία τους να έχουν ένα ενιαίο αγοραστικό κοινό με παρόμοιες προτιμήσεις και καταναλωτικές συνήθειες, που θα ανταποκρίνεται στα ίδια ακριβώς ενδυματολογικά, κινηματογραφικά, μουσικά, συγγραφικά κ.λπ. προϊόντα ευρύτατης πλέον κατανάλωσης.
Η επιθυμία, άλλωστε, διαμόρφωσης μιας ενιαίας παγκόσμιας αγοράς με κοινές προτιμήσεις και ανάγκες -που θα αποφέρει βέβαια τεράστια οικονομικά οφέλη στις δυτικές χώρες- δεν λαμβάνει υπόψη της την ιστορική αξία κάθε έθνους, όπως και τους συχνά μακροχρόνιους αγώνες που έχει δώσει αυτό για να διασφαλίσει την ανεξάρτητη ύπαρξή του.
Σε ό,τι αφορά ειδικότερα την Ελλάδα θα πρέπει να είναι πάντοτε σαφές πως τόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής έχουν λάβει πολύ βασικά στοιχεία για τη συγκρότηση των αρχών λειτουργίας τους από τον πνευματικό πλούτο και τα ιδανικά των αρχαίων Ελλήνων. Το να γνωρίσουν άρα και να διαφυλάξουν οι νεότεροι Έλληνες τον πλούτο της πολιτιστικής τους κληρονομιάς συνιστά καίρια και αδήριτη ανάγκη, προκειμένου να αντλήσουν κι οι ίδιοι τις άξιες αυτές βάσεις μιας ουσιαστικής και ισχυρής αίσθησης ταυτότητας.

- Η παράδοση αποτελεί παράγοντα στήριξης και ενδυνάμωσης της κοινωνικής συνοχής. Οι πολίτες διαπαιδαγωγούνται και ανατρέφονται έχοντας ως κοινή βάση τις αξίες, τα πρότυπα και τα ιδανικά που αντλούνται από την εθνική τους παράδοση, γεγονός που προσφέρει έναν ισχυρό κώδικα για τη βαθύτερη μεταξύ τους επικοινωνία και κατανόηση. Κατ’ αυτό τον τρόπο, όποιες κι αν είναι οι επιμέρους διαφοροποιήσεις τους σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, έχουν την κοινή τους ταυτότητα και τη συλλογική εθνική μνήμη να λειτουργούν ως συνεκτικοί δεσμοί που τους επιτρέπουν να λειτουργούν με την αναγκαία ομοψυχία προς όφελος της εθνικής ευημερίας.

- Η παράδοση προσφέρει έναν διαχρονικά αξιοποιήσιμο πλούτο ιδεών και κινήτρων για την περαιτέρω ανάπτυξη της πολιτείας. Είναι εύλογο, άλλωστε, πως κάθε νέος πολιτισμός και κάθε νέα κοινωνία μπορεί να επιτύχει ένα καινούριο ανέβασμα αντλώντας στοιχεία από τις επιτεύξεις των παλαιότερων, χωρίς να χρειάζεται να δημιουργεί εκ του μηδενός τις δικές της βάσεις. Έτσι, οι σύγχρονοι Έλληνες, είναι σε θέση να αξιοποιήσουν πολλαπλώς τα μηνύματα κοινωνικής συνοχής και σύμπνοιας που λειτούργησαν κάποτε ως φορέας κοινωνικής ευημερίας, αλλά και να λάβουν ουσιαστική γνώση σε τομείς όπως είναι η τέχνη, η εκπαίδευση και η επιστήμη.
Είναι σαφές, βέβαια, πως τα στοιχεία του παρελθόντος δεν μπορούν αυτούσια να βρουν εφαρμογή στις σύγχρονες συνθήκες∙ μπορούν όμως να προσαρμοστούν κατάλληλα ή να λειτουργήσουν ως παράδειγμα για τη διαμόρφωση πλήρως εφαρμόσιμων στη σύγχρονη πραγματικότητα δεδομένων αντίστοιχων ή παραπλήσιων με εκείνα του παρελθόντος.

- Η παράδοση προσφέρει πλούσια εμπειρία που μπορεί να λειτουργήσει καθοδηγητικά για τους νεότερους. Σημαντικό μέρος, άλλωστε, της προφορικής και γραπτής παράδοσης αποτελεί γέννημα της συλλογικής εκείνης σοφίας που προκύπτει μέσα από τις προσπάθειες, τις επιτυχίες και τις αποτυχίες των προηγούμενων γενεών. Οι νεότεροι, επομένως, μπορούν να διδαχθούν από την εμπειρία των παλαιότερων, ώστε να αποφύγουν λάθη του παρελθόντος. Πλήθος επιλογών σε επίπεδο οικονομικής, πολιτικής, διπλωματικής, στρατιωτικής, αλλά και κοινωνικής δράσης έχουν δοκιμαστεί και αξιολογηθεί πολλαπλώς κατά τα παρελθόντα έτη, γεγονός που επιτρέπει στις σύγχρονες γενιές να προχωρήσουν σ’ εκείνες τις επιλογές που αποδείχθηκαν αποτελεσματικές.

- Η παράδοση προσφέρει πλούσια διδάγματα και σε προσωπικό επίπεδο. Μέσα από την προφορική και γραπτή παράδοση ο κάθε άνθρωπος έρχεται σ’ επαφή με τα συμπεράσματα και τις εμπειρίες πολλών άλλων ανθρώπων του παρελθόντος που αντιμετώπισαν παρόμοια ή ίδια προβλήματα και ζητήματα με τον ίδιο, έστω κι αν το πλαίσιο βίωσής τους ήταν διαφορετικό. Ας μη λησμονούμε, άλλωστε, πως όσο κι αν διαφοροποιούνται οι εξωτερικές συνθήκες, οι αγωνίες και οι επιδιώξεις των ανθρώπων παραμένουν σε προσωπικό επίπεδο διαχρονικά ίδιες. Κατορθώνει, άρα, η παράδοση να μεταδίδει από γενιά σε γενιά πλήθος διδαγμάτων για κάθε πτυχή του ανθρώπινου βίου, όπως είναι η ηθική, η σχέση με τα χρήματα, η αξία της οικογένειας κ.ά.

Λανθασμένη αντιμετώπιση της παράδοσης: Προγονοπληξία

Προγονοπληξία: Η υπερβολική προσκόλληση και έπαρση για τη δόξα των προγόνων, με ανάλογη υποτίμηση του παρόντος.

Την απογοήτευση ορισμένων πολιτών απέναντι στις δεινές οικονομικές συνθήκες και στην αδυναμία του σύγχρονου ελληνικού κράτους να διαμορφώσει υγιείς προϋποθέσεις για μια ουσιαστική αναπτυξιακή πορεία, εκμεταλλεύονται συντηρητικοί πολιτικοί παράγοντες που παρουσιάζοντας μια εξιδανικευμένη εικόνα του παρελθόντος και υποσχόμενοι ανάλογες στιγμές δόξας και ανόρθωσης του έθνους, διεκδικούν για τον εαυτό τους μια θέση στο ελληνικό κοινοβούλιο.
Η έμμονη προσήλωση, ωστόσο, στα επιτεύγματα του παρελθόντος και στην ένδοξη πορεία των αρχαίων Ελλήνων, συνοδεύεται συνήθως από τελείως αποσπασματική γνώση της ιστορίας -γεγονός που επιτρέπει την άκριτη εξιδανίκευση-, αλλά και από σαφή αδυναμία κατανόησης των σύγχρονων συνθηκών και κυρίως των λαϊκιστικών τεχνασμάτων εκείνων που αφειδώς επικαλούνται τις μεγαλειώδεις κορυφώσεις του αρχαίου πολιτισμού.
Η προγονοπληξία αποτελεί ένα άκρως αρνητικό φαινόμενο, το οποίο έχει σημαντικές επιπτώσεις στη δράση και στις επιλογές των ατόμων. Ειδικότερα:

- Με το να αντιμετωπίζεται το παρελθόν ως μια ιδανική περίοδος κατά την οποία οι άνθρωποι είχαν τις σωστές αρχές και το ιδεατό ήθος, ανοίγει ο δρόμος για την υιοθέτηση και τη διατήρηση τελείως παρωχημένων στοιχείων, που μπορεί ίσως να φάνηκαν κατάλληλα σε κάποια δεδομένη στιγμή του παρελθόντος αλλά αυτό δεν τα καθιστά εφαρμόσιμα ή αρμόζοντα στις παρούσες κοινωνικές συνθήκες. Προκύπτει, έτσι, ένας συντηρητισμός που επιζητά να διατηρήσει αναχρονιστικές αντιλήψεις και ιδέες σε μια πολιτεία που έχει προ πολλού εκσυγχρονιστεί.
Ας μη μας διαφεύγει, άλλωστε, πως οι άνθρωποι εκείνοι που εξιδανικεύουν το παρελθόν το κάνουν αυτό εις βάρος της ιστορικής αλήθειας αποκρύπτοντας τα μελανά σημεία του ιστορικού μας παρελθόντος, εξωραΐζοντας πρόσωπα και καταστάσεις, και αποφεύγοντας -είτε συνειδητά είτε από άγνοια- να μελετήσουν πιο προσεκτικά τις πραγματικές επιλογές και δράσεις που διασφάλιζαν παλαιότερα τα ένδοξα κατορθώματα.

- Με βάση, μάλιστα, τη διαστρεβλωμένη εικόνα για το παρελθόν διαμορφώνεται στους πολίτες μια απαράδεκτη αίσθηση υπεροχής απέναντι στους άλλους λαούς, που συχνά οδηγεί σε ρατσιστικές αντιλήψεις και συμπεριφορές, και λειτουργεί ως εμπόδιο για τη δημιουργική και αποτελεσματική επικοινωνία με τις άλλες εθνότητες και κοινωνίες, που θα επέτρεπε την υιοθέτηση των πνευματικών εκείνων κατακτήσεων, αλλά και των ακολουθούμενων τακτικών στην οργάνωση και τη διοίκηση του κράτους, που έχει αποδώσει σε αυτούς τόσο σημαντικά αποτελέσματα.

-  Οι πολίτες που μένουν προσκολλημένοι στο παρελθόν και στα επιτεύγματα των προγόνων, θέτουν τον εαυτό τους σε μια κατάσταση αδρανούς επανάπαυσης, καθώς θεωρούν πως δεν έχουν τη δυνατότητα -ή την ανάγκη- να ξεπεράσουν την εξιδανικευμένη δόξα του παρελθόντος. Ενώ, παράλληλα, η ίδια ακριβώς προσκόλληση στα κορυφαία πνευματικά και υλικά δημιουργήματα των αρχαίων Ελλήνων, λειτουργεί ως τροχοπέδη για την ανάπτυξη του σύγχρονου πολιτισμού κατά τρόπο πρωτότυπο, καινοτόμο και χωρίς την κηδεμονία του αρχαιοελληνικού προτύπου.

- Ιδιαίτερα σημαντική συνέπεια της προγονοπληξίας που κινείται από έναν κακώς εννοούμενο εθνοκεντρισμό είναι η δυσκολία που προκύπτει στην επικοινωνία και στη συνεργασία με τα άλλα έθνη. Τόσο, άλλωστε, η υπερβολική αίσθηση υπερηφάνειας για το παρελθόν, όσο και η απροθυμία αποδοχής και υιοθέτησης των νέων τρόπων λειτουργίας και αντίληψης, ελλοχεύουν τον κίνδυνο μιας εκούσιας περιθωριοποίησης από τα άλλα έθνη που είναι πιο ανοιχτά στην έννοια της ανανέωσης και της προόδου.

Λανθασμένη αντιμετώπιση της παράδοσης: Πλήρης άρνηση του παρελθόντος
Στο άλλο άκρο της προγονοπληξίας βρίσκονται εκείνοι που δοσμένοι πλήρως στο θαυμασμό τους για τα επιτεύγματα της σύγχρονης εποχής, απορρίπτουν τελείως το παρελθόν και υπερασπίζονται με πάθος την αξία της συνεχούς προόδου. Όπως είναι, ωστόσο, προφανές τόσο η απόλυτη αφοσίωση στο παρελθόν όσο και η απόλυτη απόρριψη του παρελθόντος ενέχουν σημαντικούς κινδύνους. Ειδικότερα:

- Η άρνηση του παρελθόντος σημαίνει την αδυναμία αξιοποίησης εκείνων των στοιχείων της παράδοσης που θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια καίρια βάση για την πληρέστερη ανάπτυξη των αρετών του έθνους. Η παράδοση, άλλωστε, δεν αποτελεί -όπως θέλουν να πιστεύουν- βάρος και εμπόδιο για την εξέλιξη μιας κοινωνίας∙ συνιστά πολύ περισσότερο πηγή σημαντικών αξιών, ιδεών, αντιλήψεων και κινήτρων για τη γόνιμη κινητοποίηση ενός έθνους.

- Οι πολίτες στρέφονται σε ξενόφερτα πρότυπα τα οποία επιχειρούν να υιοθετήσουν ακέραια, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους τις ιστορικές ιδιαιτερότητες του έθνους και την προσωπική του ταυτότητα που συχνά το καθιστά ασύμβατο με τις αντιλήψεις και τους τρόπους άλλων λαών. Η απλή και μόνο διαπίστωση πως κάτι είναι σύγχρονο και πρωτοποριακό, δεν αρκεί -δεν θα πρέπει να αρκεί- για την άκριτη αποδοχή του, αφού μπορεί να έρχεται σε αντίθεση με τα κοινωνικώς αποδεκτά πρότυπα και ήθη της πολιτείας.
Είναι εύλογο, άλλωστε, πως η απόρριψη της παράδοσης και των μέσω αυτής παραδεδομένων αρχών και αντιλήψεων, οδηγεί και στην απόρριψη της ιδιαίτερης ταυτότητας του έθνους∙ απόρριψη που ανοίγει το δρόμο για την έλευση εκείνων ακριβώς των στοιχείων που προωθούν την εξομοίωση όλων των εθνοτήτων. Το έθνος αδυνατεί, έτσι, να αντισταθεί στην τάση τυποποίησης που χαρακτηρίζει την παγκοσμιοποίηση, και θυσιάζει αμαχητί την ιδιαίτερη -και γι’ αυτό μοναδική- ταυτότητά του. Ενώ, συνάμα, οι πολίτες αισθάνονται όλο και λιγότερο την ανάγκη να διαφυλάξουν τα εθνικά τους στοιχεία, έστω κι αν αυτά είναι σε μεγάλο βαθμό συνδεδεμένα με την εθνική τους αυτονομία και ανεξαρτησία.

- Απόρριψη της παράδοσης σημαίνει ταυτόχρονα και απόρριψη των διδαγμάτων του παρελθόντος, γεγονός που καταδικάζει επί της ουσίας τους ανθρώπους να επαναλάβουν λάθη και αστοχίες προγενέστερων περιόδων. Οι πολίτες, άρα, που με τόσο ενθουσιασμό υποδέχονται καθετί νέο και ξένο, αρνούνται να εκτιμήσουν τη σημαντική αξία που έχει η μέχρι τώρα πορεία του έθνους και τα καίρια διδάγματα που έχει να προσφέρει όλη αυτή η εμπειρία του παρελθόντος.
Ανησυχητική, άλλωστε, είναι και η εντελώς λανθασμένη πεποίθηση ορισμένων πολιτών -γέννημα φυσικά της άγνοιάς τους- πως τα γεγονότα του παρελθόντος -η ιστορία δηλαδή του έθνους- δεν έχουν καμία επίδραση στο παρόν και στο μέλλον του τόπου. Αντικρίζουν, έτσι, το παρόν και τις τωρινές ισορροπίες δυνάμεων, ως μια δεδομένη και απολύτως στερεή κατάσταση, χωρίς να προβληματίζονται για το πόσοι αγώνες χρειάστηκαν για να φτάσει το έθνος ως εδώ και το πόσα ακόμη οφείλει να επιτύχει για να συνεχίσει αλώβητο την πορεία του. 

Η ορθή στάση απέναντι στην παράδοση
Είναι το δίχως άλλο προφανές πως οι πολίτες θα πρέπει να αποφεύγουν εξίσου τόσο την προγονοπληξία όσο και την προοδοπληξία εφόσον και οι δύο αυτές ακραίες τάσεις ζημιώνουν το έθνος και την πολιτεία. Η ορθή, επομένως, στάση απέναντι στην παράδοση θα πρέπει να βασίζεται στην κριτική αποτίμησή της και την αξιοποίηση των βέλτιστων στοιχείων της. Ειδικότερα:

- Οι πολίτες δεν θα πρέπει να αρκούνται σε μια αποσπασματική και κάποτε διαστρεβλωμένη γνώση του παρελθόντος, αλλά θα πρέπει να μελετούν με προσοχή το πλούσιο ιστορικό και πνευματικό υλικό της παράδοσής μας αντλώντας από αυτό τις αξίες, τα ιδανικά και φυσικά τα διδάγματα που αφειδώς μας προσφέρει.
Είναι σαφές πως η άγνοια της πραγματικής ιστορικής εικόνας του έθνους μπορεί να οδηγήσει σε ακραίες εξιδανικεύσεις ή σε αδικαιολόγητη απαξίωση. Κρίνεται, άρα, ιδιαίτερα σημαντική η σωστή και αντικειμενική μελέτη του ιστορικού μας παρελθόντος, εφόσον από την ορθή αποτίμησή του κρίνονται όχι μόνο τα στοιχεία που θα αντληθούν προς αξιοποίηση, αλλά και η διαμόρφωση της πολιτιστικής και εθνικής ταυτότητας των σύγχρονων πολιτών.

- Τα στοιχεία της παράδοσης που επιλέγονται προς υιοθέτηση, εφόσον κρίνονται κατάλληλα για τη σύγχρονη εποχή, μπορούν -και συχνά πρέπει- να αναπροσαρμοστούν, ώστε να βρίσκονται σε αρμονία με τις σύγχρονες αντιλήψεις και τους σημερινούς τρόπους λειτουργίας. Καθίσταται, επομένως, προφανές πως η παράδοση δεν χρειάζεται να αντιμετωπίζεται ως πηγή έτοιμων και εξιδανικευμένων αξιών, που θα πρέπει να αντιγράψουμε ή να μιμηθούμε. Η λειτουργία της θα φανεί πιο αποτελεσματική, αν ιδωθεί ως πηγή γόνιμης έμπνευσης απ’ όπου μπορούν οι νεότεροι να παραδειγματίζονται και να εξωθούνται σε δράση, επιδιώκοντας τη βελτίωση της παρούσας κατάστασης.

- Η εκτίμηση και ο σεβασμός απέναντι στη δική μας παράδοση, επιτρέπει την ανάπτυξη ανάλογων συναισθημάτων σεβασμού απέναντι στην αξία της παράδοσης και των άλλων λαών∙ στοιχείο απαραίτητο για τη δημιουργική επικοινωνία και συνεργασία μαζί τους.

- Κάθε λαός οφείλει να υπερασπίζεται την παράδοσή του, εφόσον αυτή αποτελεί θεμέλιο στοιχείο της ταυτότητάς του. Κι ένας υπαρκτός κίνδυνος για κάθε λαό -και ιδίως για έναν λαό με ιδιαίτερα αναπτυγμένο τουρισμό, όπως είναι ο δικός μας- είναι το φαινόμενο της εμπορευματοποίησης της παράδοσης. Είναι σημαντικό για τους Έλληνες να κατανοούν την ιδιαίτερη αξία της παράδοσής τους και να αποφεύγουν τη χρησιμοθηρική αντιμετώπισή της, καθώς αν οι ίδιοι τη μεταχειρίζονται ως μια γραφικότητα, που έχει αξία μόνο για εμπορικούς λόγους, σύντομα και οι άλλοι λαοί θα θεωρήσουν πως έχουν το δικαίωμα να υποτιμούν με παρόμοιο τρόπο την παράδοσή μας.  

- Ζητούμενο, λοιπόν, είναι η ύπαρξη μιας ισόρροπης κατάστασης ανάμεσα στην επιδίωξη του εκσυγχρονισμού και τη στερεή επαφή με τις αξίες και τα ιδανικά της παράδοσής μας, εφόσον κάτι τέτοιο επιτρέπει την εξέλιξη του έθνους, χωρίς να θυσιάζεται στην πορεία η ιδιαίτερη ταυτότητά του. Η επιθυμία για πρόοδο δεν θα πρέπει να εξωθεί τους πολίτες σε στάση συναίνεσης στα φαινόμενα εξομοίωσης του έθνους μας με τις νεότερες δυτικές κοινωνίες που θέτουν το κέρδος πάνω από κάθε άλλη αξία.

Παράγοντες που απομακρύνουν τους πολίτες από την παράδοση
Η τεχνολογική εξέλιξη και τα πλείστα θέλγητρά της που αξιοποιούνται πλήρως από εκείνους που θέλουν να επιβάλουν το καταναλωτικό πρότυπο, έχουν σημειώσει ένα σημαντικό πλήγμα στην παλαιότερη υγιή επαφή με την παράδοση. Ειδικότερα:

- Οι ραγδαίες και εντυπωσιακές εξελίξεις σε όλους τους τομείς της επιστήμης και της τεχνολογίας έχουν δημιουργήσει την αίσθηση πως οτιδήποτε ανήκει στο παρελθόν δεν μπορεί να βρει εφαρμογή στις σημερινές συνθήκες και είναι άρα δίχως αξία. Πρόκειται, βέβαια, για μια λανθασμένη εντύπωση, εφόσον τόσο οι διεθνείς σχέσεις όσο και οι αξίες του ατομικού βίου, διατρέχονται από πολύ πιο διαχρονικά στοιχεία, τα οποία ελάχιστα επηρεάζονται στην ουσία τους από τα τεχνολογικά επιτεύγματα.

- Ο άνθρωπος του σήμερα βρίσκεται στο επίκεντρο μιας πρωτοφανούς παραγωγής νέων πηγών διασκέδασης (βίντεο, παιχνίδια, κινηματογραφικές ταινίες, τηλεοπτικές παραγωγές κ.ά.), αλλά και μιας συνεχούς παροχής νέων πληροφοριών, που του δημιουργούν την ανάγκη να βρίσκεται σε διαρκή επαγρύπνηση προκειμένου να αισθάνεται ενήμερος για όλα. Μέσα, λοιπόν, σε αυτό το αγχωτικό πλαίσιο της ακατάπαυστης ροής ερεθισμάτων, το να αφιερώσει χρόνο για τη μελέτη του παρελθόντος μοιάζει με μια ανούσια ενασχόληση, που δεν έχει να του προσφέρει κάτι το χειροπιαστά αξιοποιήσιμο.  

- Υπό την ισχυρή επίδραση των νέων τεχνολογιών οι πολίτες -και ιδίως οι νέοι που από τη φύση τους ενθουσιάζονται με το καινοτόμο και το πρωτοποριακό- έχουν διαμορφώσει ένα τελείως διαφορετικό τρόπο ζωής και αντίληψης που τους απομακρύνει σημαντικά από τα πρότυπα του παρελθόντος.

- Η τεχνολογική ανάπτυξη λειτουργεί ως ισχυρό δέλεαρ και ως εξαιρετικά αποτελεσματικό μέσο στα χέρια εκείνων που προωθούν την τυποποίηση της παγκοσμιοποίησης και φυσικά το καταναλωτικό πρότυπο. Πλέον ό,τι μοιάζει να έχει αξία για τους ανθρώπους είναι τα χρήματα και τα υλικά αγαθά, με αποτέλεσμα οτιδήποτε δεν μπορεί να μεταφραστεί σε άμεσο οικονομικό κέρδος να μην απασχολεί τη σκέψη τους. Η παράδοση, επομένως, αντιμετωπίζεται ως κάτι το ξεπερασμένο που δεν μπορεί να προσφέρει την ξεχωριστή εκείνη καταξίωση και ευδαιμονία που προκύπτει από την κατοχή όλο και περισσότερων υλικών αγαθών.

Ενώ αξίζει να προσεχθεί πως τόσο τα τεχνολογικά επιτεύγματα όσο και τα Μ.Μ.Ε. αξιοποιούνται για να διαμορφώσουν έναν ομοιότροπο παγκόσμιο «πολιτισμό», στον οποίο δεν έχουν θέση οι ξεχωριστές ταυτότητες των επιμέρους εθνών, αφού αυτές λειτουργούν παρεμποδιστικά στα σχέδια οικονομικής εκμετάλλευσης μιας παγκόσμιας εξομοιωμένης αγοράς. 


ΠΗΓΗ...http://latistor.blogspot.gr/

Posted in: ΕΛΛΑΔΑ , ΠΑΡΑΔΟΣΗ , ΣΠΙΤΙ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ