Δεν υπάρχει άλλη ιδιοσυγκρασία τόσο ξεζουμισμένη από τη λογοτεχνία και την ιστορία της τέχνης όσο η μελαγχολία. Συχνά γεμίζει, τα διαδοχικά ρεύματα της κουλτούρας, με νέο αέρα για να χρησιμοποιηθεί για πολλοστή φορά ως σφουγγάρι. Ηπατική πάθηση, Weltschmerz* , κατάθλιψη. Spleen** , νοσταλγία, ρομαντισμός. Empfindsamkeit*** . Νεύρωση.
Είχε να κάνει με το φεγγάρι. Με τον διπλασιασμό του ναρκισσιστή και την αυτο-απαλλοτρίωση του υπνοβάτη. Ήταν ο πελεκάνος που τσιμπούσε το στήθος του και το στρείδι που έκρυβε μέσα του το μαργαριτάρι. Ήταν το καταστροφικό αβγό πάνω στο οποίο μάταια και αιωνίως κλωσούσαν, ήταν η άγνωστη ακόμα κλίμακα μέτρησης.
Μερικές φορές την θεωρείς ως την απαραίτητη προϋπόθεση της τέχνης, άλλοτε πάλι επιδέχεται κριτική από τους σατυρικούς και τους κυνικούς επειδή βρίσκεται σε αντιπαράθεση με την δημιουργική δύναμη. Μερικές φορές μοιάζει να έρχεται από μέσα προς τα έξω, σαν κάτι έμφυτο – σε μια άλλη περίοδο πολιτισμού σχημάτιζε πάλι ένα φαινομενικά από τον έξω κόσμο κάλεσμα αντίδρασης. Ήταν το κέντρο μιας λατρείας, και ο κατ' εξοχήν εχθρός. Η μούσα και ο δολοφόνος. Η πηγή της απόλαυσης, και αυτό που αντιθέτως παρέλυε τα πάντα.
Η μελαγχολία παραμένει ο σταθερός σύντροφος της διάνοιας. Ήταν η ιδιοσυγκρασία αυτών που σκεφτόντουσαν, πάνω και έξω από τον απλό λαό. Η μελαγχολία ήταν όλα όσα ήταν ασυνήθιστα. Όσο μεγαλύτερη η ευφυΐα, τόσο μεγαλύτερη η διορατικότητα και η κατήφεια αυτής της διορατικότητας. Ο κόσμος δεν απαντούσε στις προσδοκίες και από εκεί απέρρεε η ειρωνική στάση. Ποτέ δεν υπήρξε μελαγχολία χωρίς ειρωνεία. Η μελαγχολία ήταν το παράλογο που παρήγαγε η λογική.
Όπως η ειρωνεία είναι το παιδί της μελαγχολίας, έτσι είναι η ειρωνεία η μητέρα του πειράματος.
Αυτό σήμαινε, αυτόν τον αιώνα, ότι η τέχνη χαλάρωσε τη σχέση της με το διήγημα. Δεν ταυτιζόταν πια με τον φυσικό μας χώρο και τη χρονολογία μας. Καμβάδες και κείμενα άρχισαν ολοένα και περισσότερο να μιλάνε για τον εαυτό τους. Προέκυψαν κείμενα πάνω στο κείμενο ή ζωγραφιές γεμάτες εσωτερικά πλαίσια (“αναφορές”). Η προέλευση του μοντερνισμού.
Ένα προς ένα αποτελέσματα από τη φωτεινή και τη σκοτεινή πλευρά της μελαγχολίας στην τελική της μεταμόρφωση. Αδιέξοδα όλα τους. Η ειρωνεία οδηγεί σε συλλογικές νευρώσεις και αιματοχυσίες., ο μοντερνισμός σε ενδοσκόπηση και στείρωση. Η μελαγχολία χάνει τη δύναμή της. Αν μιλάμε ακόμη για μελαγχολία τότε εννοούμε ένα τεχνητό χειροκρότημα με συναισθηματισμό και κροκοδείλια δάκρυα.
Μια καινούργια αναγέννηση δεν προβλέπεται, τώρα που τόσο η ειρωνεία όσο και ο μοντερνισμός έχουν παραταθεί ως τις έσχατες επιπτώσεις τους. Και αυτό όχι μόνο μέσω της λογοτεχνίας και της ιστορίας της τέχνης. Έχουν υπάρξει τόσα πολλά κύματα μελαγχολίας, και τόσα πολλά κύματα που πήγαν ενάντια σ' αυτά, που η μελαγχολία έγινε ένα μουσειακό έκθεμα, ένα αξιοθέατο περασμένων εποχών. Κανένας μας δεν μπορεί πια να εργαστεί μ' αυτήν, όπως δεν χτίζουμε πια πυραμίδες, δεν αναλαμβάνουμε πια σταυροφορίες, δεν ταξιδεύουμε πια με ατμόπλοια στις Ινδίες ή δεν δίνουμε πια τις μάχες μας στα χαρακώματα.
Είχε να κάνει με το φεγγάρι. Με τον διπλασιασμό του ναρκισσιστή και την αυτο-απαλλοτρίωση του υπνοβάτη. Ήταν ο πελεκάνος που τσιμπούσε το στήθος του και το στρείδι που έκρυβε μέσα του το μαργαριτάρι. Ήταν το καταστροφικό αβγό πάνω στο οποίο μάταια και αιωνίως κλωσούσαν, ήταν η άγνωστη ακόμα κλίμακα μέτρησης.
Μερικές φορές την θεωρείς ως την απαραίτητη προϋπόθεση της τέχνης, άλλοτε πάλι επιδέχεται κριτική από τους σατυρικούς και τους κυνικούς επειδή βρίσκεται σε αντιπαράθεση με την δημιουργική δύναμη. Μερικές φορές μοιάζει να έρχεται από μέσα προς τα έξω, σαν κάτι έμφυτο – σε μια άλλη περίοδο πολιτισμού σχημάτιζε πάλι ένα φαινομενικά από τον έξω κόσμο κάλεσμα αντίδρασης. Ήταν το κέντρο μιας λατρείας, και ο κατ' εξοχήν εχθρός. Η μούσα και ο δολοφόνος. Η πηγή της απόλαυσης, και αυτό που αντιθέτως παρέλυε τα πάντα.
Η μελαγχολία παραμένει ο σταθερός σύντροφος της διάνοιας. Ήταν η ιδιοσυγκρασία αυτών που σκεφτόντουσαν, πάνω και έξω από τον απλό λαό. Η μελαγχολία ήταν όλα όσα ήταν ασυνήθιστα. Όσο μεγαλύτερη η ευφυΐα, τόσο μεγαλύτερη η διορατικότητα και η κατήφεια αυτής της διορατικότητας. Ο κόσμος δεν απαντούσε στις προσδοκίες και από εκεί απέρρεε η ειρωνική στάση. Ποτέ δεν υπήρξε μελαγχολία χωρίς ειρωνεία. Η μελαγχολία ήταν το παράλογο που παρήγαγε η λογική.
Όπως η ειρωνεία είναι το παιδί της μελαγχολίας, έτσι είναι η ειρωνεία η μητέρα του πειράματος.
Αυτό σήμαινε, αυτόν τον αιώνα, ότι η τέχνη χαλάρωσε τη σχέση της με το διήγημα. Δεν ταυτιζόταν πια με τον φυσικό μας χώρο και τη χρονολογία μας. Καμβάδες και κείμενα άρχισαν ολοένα και περισσότερο να μιλάνε για τον εαυτό τους. Προέκυψαν κείμενα πάνω στο κείμενο ή ζωγραφιές γεμάτες εσωτερικά πλαίσια (“αναφορές”). Η προέλευση του μοντερνισμού.
Ένα προς ένα αποτελέσματα από τη φωτεινή και τη σκοτεινή πλευρά της μελαγχολίας στην τελική της μεταμόρφωση. Αδιέξοδα όλα τους. Η ειρωνεία οδηγεί σε συλλογικές νευρώσεις και αιματοχυσίες., ο μοντερνισμός σε ενδοσκόπηση και στείρωση. Η μελαγχολία χάνει τη δύναμή της. Αν μιλάμε ακόμη για μελαγχολία τότε εννοούμε ένα τεχνητό χειροκρότημα με συναισθηματισμό και κροκοδείλια δάκρυα.
Μια καινούργια αναγέννηση δεν προβλέπεται, τώρα που τόσο η ειρωνεία όσο και ο μοντερνισμός έχουν παραταθεί ως τις έσχατες επιπτώσεις τους. Και αυτό όχι μόνο μέσω της λογοτεχνίας και της ιστορίας της τέχνης. Έχουν υπάρξει τόσα πολλά κύματα μελαγχολίας, και τόσα πολλά κύματα που πήγαν ενάντια σ' αυτά, που η μελαγχολία έγινε ένα μουσειακό έκθεμα, ένα αξιοθέατο περασμένων εποχών. Κανένας μας δεν μπορεί πια να εργαστεί μ' αυτήν, όπως δεν χτίζουμε πια πυραμίδες, δεν αναλαμβάνουμε πια σταυροφορίες, δεν ταξιδεύουμε πια με ατμόπλοια στις Ινδίες ή δεν δίνουμε πια τις μάχες μας στα χαρακώματα.
________________________________________
*[ΣτΜ] (γερ.) Κυριολεκτικά ο πόνος του κόσμου. Όρος που σημαίνει τον ψυχολογικό πόνο της λύπης που προέρχεται από την συνειδητοποίηση των αδυναμιών κάποιου λόγω της ακαταλληλότητας ή της σκληρότητας του κόσμου (φυσικών και κοινωνικών συνθηκών).
**[ΣτΜ] (γαλ.) μελαγχολία (βλ. Μπωντλαίρ).
***[ΣτΜ] (γερ.) λογοτεχνικό είδος: συναισθηματισμός.
**[ΣτΜ] (γαλ.) μελαγχολία (βλ. Μπωντλαίρ).
***[ΣτΜ] (γερ.) λογοτεχνικό είδος: συναισθηματισμός.
Μετάφραση από τα Ολλανδικά: Τρύφων Λιώτας
Λίγα λόγια για το βιβλίο και τον συγγραφέα μπορείτε να διαβάσετε εδώ.
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Οι όροι χρήσης που ισχύουν για τη δημοσίευση των σχολίων, έχουν ως εξής:
- Σχόλια τα οποία είναι υβριστικά ή περιέχουν χαρακτηρισμούς ή ανώνυμες καταγγελίες που δεν συνοδεύονται από αποδείξεις θα αφαιρούνται από τα Προμαχιώτικα Νεα .
- Τα Προμαχιώτικα Νέα διατηρούν το δικαίωμα να αφαιρέσουν οποιοδήποτε σχόλιο θεωρούν ότι εμπίπτει στις παραπάνω κατηγορίες.
- Τα Προμαχιώτικα Νέα δεν παρεμβαίνουν σε καμία περίπτωση για να αλλοιώσουν το περιεχόμενο ενός σχολίου.
- Τα σχόλια αναγνωστών σε καμιά περίπτωση δεν αντιπροσωπεύουν τα Προαχιώτικα Νέα.
- Με την αποστολή ενός σχολίου αυτόματα αποδέχεστε τους όρους χρήσης .
H συντακτική ομάδα των Προμαχιώτικων Νέων.